جراحی دندان
جراحی دندان بخشی از دندانپزشکی می باشد و این علم پزشکی با بیماری های دندان، دندان عقل ، لثه و دهان سر و کار دارد و دندانپزشک با تشخیص و بررسی اختلال ها و پیشگیری و معالجه در زمینه آسیب های دندان و بیماری های حفره دهان که شامل کلیه بافت ها و ساختار فک و صورت می شود، درگیر هستند.
اکثر افراد، شناختی که از دندانپزشکی و جراحی دندان دارند مربوط به امور ترمیم آسیب های دهان و ناحیه فک و لثه می باشد. در حالی که علم دندانپزشکی در پروسه جراحی دندان فقط شامل ترمیم ریشه کانال (عصب کشی) و کشیدن دندان عقل نمی شود و ابعاد گسترده تری را در بر می گیرد.
نحوه جراحی دندان توسط دندانپزشک
برای کشیدن دندان در جراحی دندان می بایست ریشه دندان محصور شده در داخل استخوان فک از داخل حفره دهان بیرون آورده شود. شناخت و آشنایی طرز قرار گیری ریشه ها در داخل استخوان دندان و همچنین جهت های نیروی های مقاوم وارد شده و آناتومی فک و صورت، به دندانپزشک این امکان را می دهد تا با حداقل آسیب و ضربه به بافت فک، ریشه دندان آسیب دیده را از حفره خارج کند.
در روند جراحی دندان برای اینکه بیمار حس درد و ناراحتی حاصل از تغییرات در بافت دهان را کمتر حس کند، از بی حسی موضعی استفاده می شود. پس از اعمال تغییرات در بافت بدن انسان در جراحی دندان یا جراحی های دیگر، این درد ممکن است تداوم داشته باشد و دلیل آن تلاش بدن برای ترمیم ناحیه آسیب دیده یا همان حفره ایست که ریشه دندان از آن خارج شده، می باشد که به مرور زمان، با ترمیم خودکار محل زخم، این حفره بسته خواهد شد و این درد از بین خواهد رفت.
جراحی دندان عقل
دندان عقل یا آسیا سوم، آخرین آسیاهایی هستند که از هر طرف فک های فوقانی و تحتانی شروع به رشد می کنند. این دندان معمولا در اواخر نوجوانی یا اوایل 20 سالگی رشد خود را آغاز می کند و زمانی که دندان عقل از خط لثه بیرون می آید اگر فک برای رشد آنها بستری مناسب و اندازه باشد، به طور عادی رشد می کنند و مشکل یا حس دردی را ایجاد نمی کنند اما در اکثر مواقع، یک یا چند مورد ازدندان های آسیای سوم به خوبی رشد نمی کنند و از لثه بیرون نمی آیند.
برخی از دندان های آسیا سومی که به طور کامل از دندان بیرون نمی آیند، به این دلیل که این دندان ها بین استخوان فک و بافت لثه تحت فشار قرار گرفته اند، دندان عقل نهفته نامیده می شوند. کشیدن دندان عقل، یک روش جراحی دندان برای برداشتن یک یا چند دندان عقل می باشد.
دلایل توصیه دندانپزشکان به جراحی دندان عقل
جراحی دندان عقل به این دلیل از سوی دندانپزشکان توصیه می شود که با کشیدن دندان عقل، از بروز هرگونه مشکل احتمالی در آینده جلوگیری شود. دندان های عقل تحت فشار بین استخوان فک و بافت لثه ممکن است متورم شده و باعث درد و عفونت شوند و درد و عفونت ناشی از آن ها باعث وارد شدن آسیب جدی به دندان، لثه و استخوان می شود. از مشکلات طاقت فرسایی که دندان عقل منجر به آن می شود میتوان به تشکیل کیست و تومور اشاره کرد که موجب از بین رفتن بخش هایی از فک و تحلیل استخوان فک می شود.
ضرورت جراحی دندان عقل
همانطور که گفته شد دندان عقل معمولا از آن دسته از دندان های نهفته در دهان است که باید به موقع از دهان با جراحی دندان خارج شود. به دلیل سخت بودن جراحی دندان عقل و نیاز به دقت بسیار، باید توجه شود که سن مناسب برای کشیدن دندان عقل قبل از سن 30 سالگی بوده تا در این دوره زخم سریعتر و بهتر ترمیم شود تا مشکلات و عوارضی برای بیمار ایجاد نکند.
اگر جراحی دندان عقل در سنین میانسالی و یا پیری صورت بگیرد، به مراتب دشوارتر خواهد بود و دوره نقاهت آن زخم طولانی تر می شود حال اگر بیمار دچار مشکلات و بیماری های قلبی عروقی و غیره باشد قطعا این جراحی برای بیمار، بسیار دردسر ساز خواهد بود.
اگر این دندان در بافت نهفته لثه اغلب تا سن 22 سالگی رشد نکند، امکان رشد آن بعد از این سن به صفر خواهد رسید.
دندان عقل نهفته
به طور کلی چهار دندان عقل در دهان انسان وجود دارد که این دندان ها سومین دندان مولار در دندان های دائمی می باشند. این دندان ها آخرین دندان هایی هستند که در فک فوقانی و تحتانی قرار دارند. در بسیاری از افراد این دندان ها قابل مشاهده نیستند و در زیر بافت لثه قرار گرفته اند که به آنها به اصطلاح دندان نهفته گفته می شود. این دندان ها نهفته به طور طبیعی و دائمی از خط لثه بیرون نمی آیند.
انواع نهفتگی دندان عقل
- نهفتگی مزیال: این اصطلاح به معنی داشتن زاویه رو به جلو دندان عقل می باشد. این نوع نهفتگی از شایع ترین نوع نهفتگی دندان عقل می باشد که در این حالت دندان عقل به سمت جلوی دهانه زاویه دارد.
- نهفتگی افقی: در این نوع نهفتگی، دندان عقل به صورت افقی زیر لثه ها قرار گرفته است.
- نهفتگی دیستال:در این نوع از نهفتگی دندان عقل، دندان به سمت عقب دهان زاویه دارد.
- نهفتگی بافت نرم: در نوع از نهفتگی دندان عقل، قسمت بالایی دندان یعنی تاج دندان در استخوان نفوذ کرده اما به طور کامل از خط لثه بیرون نیامده است.
- نهفتگی استخوانی یا بافت سخت: این نوع نهفتگی در این دندان عقل نشان میدهد که دندان هنوز در استخوان فک قرار دارد. نهفتگی کامل استخوانی به گونه ای است که دندان عقل هنوز از استخوان فک بیرون نیامده باشد.
مشکلات و آسیب های دندان عقل نهفته
-
عفونت
زمانی که دندان عقل در استخوان فک باقی بماند، قسمتی از لثه که پوششی برای دندان عقل می باشد دچارعفونت شده و این عفونت با سایر نواحی دندان سرایت کرده که در نتیجه باعث تورم قرمز رنگ شدن و احساس درد شدید می شود. در بعضی از شرایط این تورم مشکل ساز، سبب تخلیه چرک و باکتری های عفونت ایجاد شده، می شود که تغییر مزه دهان می گردد.
-
پوسیدگی
با قرار گرفتن دندان در زیر لثه، تمیز کردن آن غیر ممکن می شود و عدم دسترسی به آن دندان عقل نهفته، زمینه پوسیدگی آن را فراهم می کند. پوسیدگی به دندان های جلویی سرایت کرده و کار را برای جراحی دندان عقل بسیار سخت می کند. علاوه بر این، ترمیم دندان پوسیده قبل از جراحی دندان عقل بسیار دشوار است.
-
افزایش تراکم و آسیب رسانی به سایر دندان ها
فشار ناشی از دندان عقل نهفته، یکی از دلایل افزایش تراکم دندان های دیگر می باشد. این فشار باعث وارد کردن آسیب بسیار جدی به دندان های مجاور می شود.در نتیجه، این آسیب ها باعث ایجاد حفره های بین دندانی و تضعیف استخوان ها شده وبا تجمع باکتری ها در این میان، تخریب ساختار دندان و دهان امکان پذیر می شود.
-
ایجاد کیست
تشکیل کیست یا تومور در اطراف دندان عقل نهفته یکی از مشکلات شایعی است که منبع آن دندان عقل نهفته است که به مرور زمان سبب تخریب استخوان فک و دندان های مجاور می شود. با رسیدن به این مرحله، درمان و جراحی دندان به مراتب سخت تر و پیچیده تر می شود.
آمادگی لازم برای جراحی دندان عقل
جراحی دندان عقل اغلب سرپایی انجام شده و مشکل خاصی بوجود نمی آید و بیمار بعد از اتمام جراحی دندان خود می تواند به منزل بازگردد.
بسیاری از سوالات برای بیماران در خصوص جراحی دندان عقل مطرح می شود که این سوالات به صورت زیر می باشد:
- آیا نیاز به یک همراه دارم تا بعد از جراحی نیازمند کمک آن باشم؟
- آیا نیاز به خودداری از خوردن غذا و نوشیدن مایعات بعد از جراحی دندان می باشد؟
- آیا قبل از جراحی میتوان داروهای تجویز شده را مصرف کرد؟
تمامی این سوالات باید در جلسه قبل از شروع جراحی از دندانپزشک معالج پرسیده و پاسخ گرفته شود اما به طور کلی اقدامات مورد نیاز در طول جراحی ممکن است متفاوت باشد و در ادامه به تنوع اقدامات در روند جراحی و درمان می پردازیم.
بی حسی در جراحی دندان
در ابتدای جراحی دندان دندانپزشک برای بی حسی دندان و بافت های اطراف آن،از داروی بی حسی استفاده می کند. کشیدن دندان یکی از رایج ترین عمل جراحی در دندانپزشکی است که همواره با استفاده از بی حسی انجام می شود به همین خاطر برای شروع و ادامه روند در عمل جراحی دندان خود حتما با پزشک متخصص خود مشورت کنید زیرا در این عمل جراحی استفاده از بی حسی ضروریست و این مشورت باعث می شود که از بروز هر گونه مشکل و ناراحتی در بیمار جلوگیری شود.
روش های بی حسی در جراحی دندان
در طول جراحی، دندانپزشک با توجه به شرایط بیمار و وضعیت دندان عقل، برای بیهوشی ممکن است از سه روش متفاوت استفاده کند.
بی حسی موضعی
همانطور که گفته شد جراح یا دندانپزشک، با تزریق یک یا چند مورد در محل جراحی در دهان از ماده ای استفاده می کند تا آن ناحیه را بی حس کند. دربی حسی موضعی با استفاده از یک سوآب پنبه ای بر روی بافت دهان اعمال می شود تا از انتقال و ایجاد درد در بافت های سطحی جلوگیری شود. از بی حسی موضعی در مواردی برای زخم ها و نقاط حساس آسیب دیده در داخل حفره دهان نیز استفاده می شود. طول این بیهوشی بیمار بیدار است و فشار و حرکت را حس می کند ولی نباید احساس دردی داشته باشد.
بیهوشی آرام بخش
دندانپزشک یا جراح دندان با استفاده از یک خط داخل وریدی (IV)،در ناحیه بازو بی حسی آرام بخش صورت می گیرد. آمپول بی حسی دندان با تزریق در ناحیه خاصی از دهان باعث بلوکه کردن اعصاب حسی درد در آن ناحیه می شود و آن بافت را نسبت به درد بی حس می کند. در این روش در طول جراحی بیمار هیچ حس دردی نخواهد داشت و باعث حفظ آرامش بیمار در مقابله با استرس و ترس در جراحی می شود. همچنین برای بی حسی لثه، از بی حسی موضعی استفاده می شود.
بیهوشی عمومی
در برخی شرایط خاص برای برخی بیماران بیهوشی عمومی تحت نظر دندانپزشک توصیه می شود. این بیهوشی ممکن است از طریق بینی استنشاق شود یا از طریق خط IV در بازو، یا حتی هر دو، مورد استفاده قرار بگیرد. پس از بیهوشی، تیم جراحی و پزشک، با استفاده از دارو، تنفس، مایعات و فشار خون، اوضاع بیمار را تحت کنترل قرار می دهند. در این روش هیچ دردی احساس نمی شود و خاطره ای از رویه جراحی دندان به یاد نخواهد ماند و این امر به دلیل از دست دادن آگاهی کامل در نوع بیهوشی می باشد. پس از به هوش آمدن بیمار از بیهوشی موضعی برای کنترل درد بعد از جراحی دندان استفاده می شود.
عوارض بی حسی در جراحی دندان
بی حسی موضعی در دندانپزشکی عوارض خاصی را برای بیمار به وجود نمی آورد و اکثر پیامد های آن عوارض خفیفی مانند بی حس شدن اطراف ناحیه جراحی یا حتی ناحیه های دیگری از صورت مانند بی حسی عضلات گونه و غیره. تمامی این عوارض پس از رفع بی حسی در ناحیه جراحی از بین خواهند رفت.
برخی از عوارض شایع در بی حسی موضعی عبارت اند از:
- ناتوانی در بستن چشم و پلک زدن: در این شرایط پزشک برای جلوگیری از خشک شدن چشم تا زمانی که اثرات بی حسی به طور کامل از بین روند، می تواند چسب بر روی چشم های بسته بزند.
- هماتوم: این عارضه به صورت ورم پرشده از خون همراه است و به این دلیل این عارضه رخ می دهد که سوزن آمپول بی حسی در زمان تزریق، باعث پارگی یکی از رگ های خونی شده باشد.
- افزایش ضربان قلب: به دلیل وجود داروی تنگ کننده عروق، داخل داروی بی حسی، سرعت ضربان قلب برای مدت کوتاهی افزایش می یابد. در صورت بروز این عارضه حتما با پزشک صحبت کنید.
نکته بسیار مهم!
بیمارانی که دچار بیماری های قلبی می باشند اگر طبق تشخیص پزشک مشکلی برای انجام جراحی های دندانپزشکی نداشته باشند، باید به این امر توجه کنند که کنترل درد و ناراحتی در زمان جراحی دندان برای آن ها بسیار حائز اهمیت می باشد. زیرا هرگونه حس درد و تنش در جراحی باعث افزایش ترشح هورمونی به نام اپی نفرین و نور اپی نفرین که اثرات بسیار منفی بر قلب می گذارند و پیامد های بسیار خطرناکی را برای بیمار به همراه دارد. به همین دلیل یک توصیه بسیار رایج برای مقابله با این عارضه وجود دارد و آن استفاده حداکثر 40 میکروگرم در هر جلسه مراجعه به دندانپزشکی می باشد.
- آسیب دیدگی عصب: این نوع عارضه بسیار نادر است و به دلیل برخورد مستقیم آمپول بی حسی به یک اعصاب، اتفاق می افتد. این امر موجب احساس درد و بی حسی در طولانی مدت می شود.
روند جراحی دندان عقل
در حین جراحی دندان عقل، دندانپزشک یا جراح با برش بافت لثه، دندان و استخوان را مشاهده می کند. استخوانی که دسترسی به ریشه دندان را مختل می کند، از بین برده و در صورت امکان دندان را به بخش های ریزتر و کوچکتر تقسیم می کند. سپس دندان را از ناحیه خود خارج کرده و محل دندان برداشته شده را از هر استخوان یا دندان باقی مانده می زداید. زخم ناحیه جراحی را در صورت لزوم تقویت کرده تا روند درمان و بهبودی سریعتر پیش رود و در نهایت برای کنترل و کاهش خونریزی قسمت هایی از محل جراحی را پانسمان می کند.
مراقبت های لازم بعد از جراحی دندان عقل
جراحی دندان عقل مانند دیگر جراحی ها نیاز به مراقبت های ویژه ای است که با رعایت این مراقبت ها میتوان حس درد ناشی از جراحی را التیام بخشید.
این مراقبت ها عبارت اند از:
- قرار دادن گاز استریل با فشردن دندان ها روی زخم به مدت یک ساعت
- فرو بردن آب دهان به طور معمولی و عادی
- پرهیز از سخن گفتن حداقل برای 3 الی 4 ساعت
- کمپرس کردن ناحیه جراحی شده با کیسه یخ به طور مداوم تا چند ساعت با فاصله زمانی 10 دقیقه
- در ساعات اولیه بعد از جراحی از غذا های سرد و مایع استفاده شود.
- هیچ یک از وعده های غذایی را حذف نکنید زیرا نیاز به انرژی کافی دارید.
- از استفاده غذاهای جویدنی به مدت یک هفته در ناحیه جراحی شده، بپرهیزید.
- شستشوی دهان تا 24 ساعت ضرورتی ندارد.
- بهداشت دندان و دهان به آرامی و دقت مخصوصا در محل جراحی، رعایت شود.
- از فعالیت شدید بدنی به مدت 2 الی 3 روز پرهیز شود.
- استفاده از الکل و دخانیات پرهیز شود زیرا باعث تاخیر روند بهبود شده و عارضه های فراوانی را به همراه خواهد داشت.
نکات مهم بعد از جراحی دندان که باید به آن توجه کنید!
- خونریزی خفیف تا 6 ساعت پس از جراحی طبیعی می باشد.
- تا 24 ساعت ممکن است بزاق دهان آغشته به خون باشد.
- بعد از عمل جراحی درد وجود دارد، برای پیشگیری از درد، قبل از بین رفتن اثر بی حسی، از داروهای مسکن استفاده کنید.
- در صورت بروز هرگونه عفونت و خونریزی بیش از حد در ناحیه جراحی، حتما به پزشک مراجعه کنید.
- بالا رفتن تب بدن تا یک درجه بعد از عمل جراحی نشانه عفونت نیست.
- بروز تورم، کبودی و همچنین وجود محدودیت پس از جراحی دندان امری طبیعی است.
- وجود غشای پس از جراحی دندان در محل جراحی و اطراف آن طبیعی بوده و دلیل اصلی بر بروز عفونت نمی باشد.
- در طول جراحی، گوشه های لب به دلیل کشیدگی دچار خشکی و ترک خوردن می شوند برای حل این مورد می توان از وازلین استفاده کرد.
- ایجاد اختلال در بلع بعد از جراحی و احساس گلو درد، امری طبیعی است و جای نگرانی وجود ندارد این مشکل به دلیل متورم شدن ماهیچه ها در اطراف ناحیه جراحی ایجاد می شود که با گذشت 2 الی 3 روز، بلع به حالت عادی صورت میگیرد. همچنین انقباض ماهیچه های فک بعد از جراحی، سبب می شود تا دهان به سختی باز و بسته شود و این مشکل به زودی و صرف زمان کمی بعد از جراحی حل می شود.
هزینه جراحی دندان عقل
با توجه به حساسیت دندان عقل و همچنین آسیب های وارد شده از این دندان به سایر دندان ها، استخوان فک و لثه، هزینه جراحی آن نیز در مقایسه با سایر دندان ها، متفاوت می باشد. همچنین وجود متغیرهای زیادی از جمله نظر دندانپزشک در بررسی شرایط بیمار و همچنین روند درمان و جراحی، در تعیین هزینه های کلی جراحی تاثیر گذار هستند.
جراحی ریشه دندان
با تجمع باکتری ها در کانالهای عصبی و انتهای ریشه دندان، ریشه دندان ملتهب و متورم می شود که امر باعث به وجود آمدن کیست های عفونی، ورم، درد و عفونت شدید در بافت های عصبی می شود. تضعیف ریشه دندان با موارد ذکر شده باعث ورود فرآورده های سمی باکتری های تجمیع شده در ریشه و گردش آن ها در خون شده که این امر سبب تضعیف سیستم ایمنی می شود که در نتیجه آسیب رسانی به سایر اندام های بدن مانند قلب و کلیه را آسان تر می کند.
میتوان نتیجه گرفت که باید التهاب دندان را جدی تلقی کرد و درمان این آسیب جدی که باعث تخریب ساختار دهان و دندان ها می شود را آغاز نمود. با مراجعه به دندانپزشک و بررسی راه های درمانی مانند عصب کشی، که یک درمان سنتی برای حل آسیب های ریشه می باشد، جراحی ریشه دندان برای حفظ و حمایت بیشتر از دندان ها، از سوی دندانپزشک توصیه می شود.
جراحی ریشه دندان به چه صورت انجام می گیرد؟
برای درمان، ناحیه جراحی ریشه دندان که همان محل عفونت یا آبسه می باشد، با قطع انتهای ریشه ،دیگر امکان ورود باکتری های در داخل کانال های باریک ریشه دندان، را فراهم نمی شود. جراحی ریشه دندان یک پروسه ی میکروسکوپی است که در روند جراحی ریشه دندان از تکنولوژی روز نظیر میکروسکوپ مخصوص و تصویر برداری دقیق استفاده می شود تا همه ابعاد دندان و آسیب های ریشه به بهترین شکل مورد بررسی قرار بگیرند و درمان و جراحی آن به طور دقیق و کامل صورت بگیرد و از بروز عوارض بعدی برای بیمار جلوگیری شود.
جراحی اپیکواکتومی
جراحی اپیکواکتومی نوعی از جراحی ریشه دندان است که به مختصر آپیکو نامیده می شود. در این نوع درمان، از جراحی ریشه دندان می باشد که بسیار موثر در نجات دندان، از خطر کشیدن آن می باشد. در جراحی اپیکو(نوعی از جراحی ریشه دندان) هدف حفظ دندان و تصحیح ریشه دندان نیز می باشد.،روند درمان به صورت جراحی خود ریشه تا بالای تاج دندان (بجای تاج دندان تا ریشه) انجام می شود.
جراحی اپیکو چگونه انجام می شود؟
دندانپزشک در جراحی ریشه دندان به طور معمول با استفاده از ابزار میکروسکوپی مخصوص، نسج لثه دندان مجاور را می شکافد تا با این کار، استخوان زیرین و عفونت های آن را مورد بررسی قرار دهد. پس از ارزیابی کامل و تشخیص بافت متورم و عفونی به همراه انتهای ریشه از ناحیه آسیب دیده خارج می شود تا در صورت لزوم به آزمایشگاه پاتوبیولوژِی جهت بررسی بیشتر فرستاده شود. دندانپزشک با استفاده از ابزار مخصوص، برای ایجاد فضا در انتهای ریشه کمک می گیرد. با ایجاد این فضا این امکان فراهم می شود تا ترمیم کوچکی در انتهای ریشه در جهت حمایت و حفظ از دندان، در آن محل قرار بگیرد.
در انتها محل جراحی بخیه شده تا ساختارو نسج ریشه دندان، پوشش داده شود و آسیبی نبیند. در نهایت به مرور زمان، استخوان ها در انتهای ریشه ترمیم می شوند. لازم به ذکر است با توجه به شرایط بیمار و تشخیص دندانپزشک، ممکن است در روند جراحی ریشه دندان نیاز به استفاده از استخوان مصنوعی یا روش های پیشرفته تر بازسازی و ترمیم استخوان ها استفاده شود اما در انتها مانند روال قبل بافت ها سر جای خود برگردانده شده و بخیه زده می شود.
جراحی اپیکو برای چه دندان هایی انجام می شود؟
اغلب جراحی ریشه دندان به روش اپیکو، برای افرادی صورت گرفته است که در گذشته عصب کشی را برای ترمیم دندان خود انجام داده اند اما به هر دلیلی موفقیت آمیز نبوده و آسیب های جدی تری را برایشان به همراه داشته است. بنابراین می توان نتیجه گرفت قدم اول برای ترمیم قبل از جراحی ریشه دندان به روش اپیکو، عصب کشی می باشد یا درمان مجدد ریشه (بدون جراحی ریشه دندان) می باشد.
جراحی ایمپلنت
جراحی ایمپلنت فرآیندی است که در طی آن لثه و استخوان فک برای کاشت پایه ایمپلنت آماده می شوند. در روند جراحی ایمپلنت مانند جراحی های دیگر از بی هوشی و بی حسی موضعی استفاده می شود و دندانپزشک با برش لثه، استخوان فک را میتراشد تا محل مناسبی برای کاشت پایه ایمپلنت فراهم شود. سپس پایه ایمپلنت در حفره ایجاد شده قرار می گیرد و محل جراحی ایمپلنت بخیه می شود.
اقدامات مورد نیاز قبل از جراحی ایمپلنت
دندانپزشک با بررسی شرایط بیمار و در نظر گرفتن آسیب های دندان و دهان او با استفاده از چند عکس سی تی اسکن و سی بی سی تی درمان را شروع میکند. این بررسی قبل از درمان موجب می شود تا از مشکلات زیر تا حد بسیار زیادی جلوگیری شود و بهترین نتیجه برای بیمار حاصل شود.
-
عدم ارتفاع کافی استخوان فک بالا
در صورت بروز این مشکل، جراح به بیمار توصیه می کند تا از لیفت سینوس قبل از جراحی ایمپلنت استفاده کند . در این عمل جراحی، با لیفت و کشیدگی حفرات سینوس به سمت عقب و جایگذاری گرفت استخوانی صورت میگیرد تا پس از جوش خوردن این استخوان به استخوان فک، ارتفاع کافی برای کاشت و جراحی ایمپلنت به وجود بیاید.
-
عدم تراکم استخوانی کافی در فک بالا و پایین
برای جبرات تراکم استخوان ناکافی در فک فوقانی و تحتانی باید عمل جراحی پیوند استخوان صورت بگیرد. در این عمل استخوانی به استخوان فک پیوند داده می شود و این پیوند در زمان 4 تا 6 ماهه به استخوان فک جوش میخورد و تراکم استخوان کافی برای جراحی دندان ایجاد می شود.
-
ارتفاع ناکافی ریج
برای افزایش طول ریج، دندانپزشک از چند پیچ و گرفت استخوانی استفاده می کند تا ریج به مرور زمان با باز کردن پیچ ها رشد کند و به ارتفاع کافی برای جراحی دندان به روش ایمپلنت برسد.
اقدامات بعد از جراحی ایمپلنت
بعد از جراحی دندان به روش ایمپلنت، با گذشت 7 تا 10 روز بخیه دندان ها در مطب دندانپزشک کشیده می شود سپس با تنظیم یک رژیم غذایی مناسب شامل غذاهای غیر جویدنی و نرم و مایعات و رعایت آن رژیم تا زمانی که پایه های ایمپلنت با استخوان فک جوش بخورند، طبق نظر پزشک به بیمار ارائه می شود. اقدامات بعدی در خصوص رعایت بهداشت دهان و دندان می باشد که جز مهمترین اصل های است که بعد از جراحی دندان به روش ایمپلنت باید رعایت شود.
مشاهده عوارض جانبی مانند خونریزی خفیف ، کبودی، حس سوزش و درد در لثه ها تا حدود 2 الی 3 هفته طبیعی می باشد و جا ی هیچ گونه نگرانی برای بیمار نخواهد داشت. با رعایت توصیه های پزشک در مورد قرار دادن کیسه های آب یخ روی صورت و همچنین استفاده از مسکن، این عوارض در همان بازه زمانی از بین خواهد رفت. عوارض ناشی از جراحی دندان به روش ایمپلنت ممکن است به دلیل ایجاد عفونت زخم، تداوم داشته باشد در این شرایط با مراجعه به پزشک و تجویز دارو های آنتی بیوتیک می توان از پیشرفت عفونت در دندان ها جلوگیری کرد.
جراحی لثه
بیماری لثه یا پریودنتال زمانی اتفاق می افتد که لثه و بافت های نگهدارنده آن دچار آسیب و ضعف شده باشند. در صورت عدم پیشگیری و پیشرفت بیماری لثه، آسیب های بسیار جدی به ساختار فک و دهان وارد می شود و پیشرفت این بیماری، تحلیل لثه و استخوان فک را به همراه می آورد. با توجه به شرایط بیمار و بررسی های لازم از سوی دندانپزشک برای جلوگیری از افزایش آسیب ها، جراحی لثه به بیمار توصیه می شود.
جراحی لثه با لیزر چطور انجام می شود؟
در جراحی لثه با لیزر، بافت های آلوده و آسیب دیده لثه، برداشته می شوند. در ناحیه ی لثه آسیب دیده، بافت های میکروبی وجود دارد که دلیل عقب نشینی و تحلیل رفتن لثه به مرور زمان می شوند. با حذف کردن این بافت های میکروبی و آلوده به وسیله ی جراحی لثه با لیزر، این امکان برای لثه ایجاد می شود تا از نو ترمیم و بازسازی شود و به جایگاه اصلی که در ابتدا در آنجا قرار داشت، بازگردد.
لثه تحلیل رفته
تحلیل لثه علاوه بر تاثیر منفی که بر زیبایی می گذارد برای بیمار بسیار رنج آور می باشد. تحلیل لثه زمانی رخ میدهد که بافت های لثه از بین رفته باشد و ریشه دندان کاملا نمایان شده باشد. هنگامی که لثه ها تحلیل می روند، شکاف یا پاکت هایی بین خطوط لثه ایجاد می شوند که باعث تجمع باکتری ها و آسیب رسانی شدید به بافت لثه و ریشه دندان می شوند. عدم درمان لثه منجر به از دست دادن دندان می شود. تشخیص تحلیل لثه بسیار دشوار است و معمولا تحلیل لثه در بلند مدت اتفاق می افتد پس میتوان نتیجه گرفت که به دلیل کندی تغییرات در لثه، بیماران متوجه آن نمی شوند.
علائمی مانند لق شدن دندان ها، حساس شدن دندان ها، نمایان شدن ریشه دندان، تغییر رنگ دندان ها، افزایش فاصله بین دندان ها، پوسیدگی دندان زیر خط لثه، خونریزی لثه و بوی بد دهان نشان دهنده تحلیل تدریجی لثه می باشد.
درمان تحلیل لثه با جراحی لثه تحلیل رفته
دندانپزشک برای درمان لثه های تحلیل رفته، روش های متعددی مانند جرم گیری عمیق ناحیه تحلیل و رفته و تمیز کردن عمقی دندان و صاف کردن ریشه ها استفاده میکنند که هدف از این درمان برداشت کامل پلاک و جرم موجود روی لثه و دندان می باشد و در مرحله بعد با جراحی لثه تحلیل رفته از آسیب مجدد آن جلوگیری کرده تا عوارضی مانند تجمع باکتری ها میکروب ها برای آسیب رسانی و تخریب مجدد بافت لثه، برای بیمار اتفاق نیفتد.
جراحی لثه تحلیل رفته به صورت پیوند به روش های مختلف صورت می گیرد که تفکیک به بررسی هر کدام از این روش ها پرداخته ایم.
- پیوند (گرافت) بافت همبند: در این روش دندانپزشک، برای جراحی لثه تحلیل رفته و درمان آن از بافت زیر سطح داخلی دندان یا همان سقف دهان بر میدارد و سپس آن را در ناحیه لثه تحلیل رفته قرار می دهد. پس با بخیه زدن آن ناحیه کار پایان می پذیرد. در این روش از جراحی لثه تحلیل رفته تمام ریشه های نمایان شده پوشیده می شود و بعد از چند هفته ناحیه پیوند خورده ترمیم می شود.
- پیوند آزاد لثه: در این روش از جراحی لثه تحلیل رفته از پیوند آزاد لثه در دهان استفاده می شود. دندانپزشک بافت مورد نیاز خود را مستقیما از بافت دهان برداشته و مانند روش قبل ترمیم لثه تحلیل رفته صورت می گیرد.
- پیوند پایه دار: نوع دیگری که در جراحی لثه تحلیل رفته انجام می شود پیوند پایه دار می باشد. در این روش از بافت های لثه مجاور در اطراف دندان در صورت کافی بودن برداشته می شود و دندانپزشک به جای استفاده از بافت سقف دهان، از بافت لثه مجاور دندان استفاده می کند و ادامه پیوند و ترمیم مانند روش های ذکر شده می باشد.
نکته بسیار مهم
پیوند بافت لثه در روشهای ذکر شده در جراحی لثه تحلیل رفته مورد استفاده قرار می گیرند که در هر روش از پیوند، ضخامت لثه تحلیل رفته افزایش پیدا کرده و از تحلیل دوباره آن جلوگیری می شود.
عوارض جراحی لثه
عوارض جراحی لثه شامل خونریزی و ورم می باشد که این امر سبب میشود تا احتمال عفونت در ناحیه جراحی لثه افزایش یابد. خونریزی تا 2 الی 3 روز بعد از جراحی ممکن است ادامه داشته باشد. تداوم خونریزی به دلیل حساسیت ایجاد شده برای لثه بعد از جراحی می باشد که سبب می شود دندان ها بعد از جراحی لثه در خوردن و نوشیدن مواد غذایی، عملکرد خوبی نداشته باشند. بعد از جراحی لثه مراقبت از بافت لثه آسیب دیده بسیار حائز اهمیت می باشد و در صورت رعایت نکردن نکات مراقبتی مانند عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، نواحی پیوند زده شده از لثه به سرعت عقب نشینی خواهند کرد و احتمال آسیب دوباره و پوسیدگی در ریشه دندان را افزایش خواهند داد.
یکی از راه های مراقبت های بعد از جراحی لثه، داشتن اطلاعات کافی در زمینه ساختمان آناتومی لثه و نسوج های نگهدارنده آن در علم دندانپزشکی به آن پریودنشیم گفته می شود، نیاز است. در ادامه به تشریح ساختمان لثه و پریودنشیم به تفکیک خواهیم پرداخت.
اجزای پریودنشویم
همانطور که گفته شد دندان ها به وسیله نسوج ها و ساختمان هایی حمایت می شوند که به آن پریودنشیوم می گویند. پریودنشیوم دارای اجزا هایی مانند؛ لثه، استخوان آرواره، الیاف ریشه دندان می باشند. با رعایت نکات مراقبتی که شامل طریقه صحیح مسواک زدن دندان و لثه آسیب دیده، داشتن رژیم غذایی متناسب و همچنین استفاده از نخ دندان و غیره می توان از این ساختار و پوشش حمایتی دندان و لثه محافظت کرد تا آسیبی به این ساختمان وارد نشود.
بعد از جراحی لثه چی بخوریم؟
با توجه به اینکه بعد از جراحی لثه عمل جویدن دچار مشکل شده و نمی توان از هر ماده غذایی استفاده کرد زیرا باعث آسیب و بروز درد در ناحیه جراحی لثه می شود. باور غلطی که بین افراد رایج است، این است که بعد از جراحی لثه تا مدت زیادی نمی توان چیزی خورد! و از خوردن غذا واهمه دارند مجبور به تحمل گرسنگی و ضعف بدن می شوند.
باید گفت این باور از ریشه غلط است زیرا مواد غذایی باعث تامین سوخت بدن و انرژی می شوند.با رعایت برخی نکات و گنجاندن وعده های انرژی زا یک رژِیم غذایی درست می توان حتی در شرایط انجام جراحی لثه و حساسیت آن در آسیب پذیری بالا، سوخت مورد نیاز بدن را تامین کرد که این امر سبب می شود تا روند درمان، بهبود و بازسازی بافت لثه سریعتر و راحت تر برای بیمار طی شود.
یک رژیم غذایی صحیح دارای موارد زیر می باشد:
- اعمال نوشیدنی ها در برنامه غذایی
- گنجاندن مواد غذایی سرشار از کلسیم و پروتئین
- استفاده از سبزیجات و انواع میوه ها
- استفاده از سوپ های مختلف
رعایت کردن نکات فوق در رژیم سبب می شود تا سالم زیستن جزی از عادات روزمره شود و همچنین روند بهبودی را برای جراحی های مختلف مانند جراحی لثه را صعودی کند.
