تاثیر مواد غذایی بر پوسیدگی دندان قسمت چهارم

سلام اوقاتتان به خیر باعث افتخار که همراه من هستید با ادامه برنامه‌ی پیشگیری از پوسیدگی دندان یا همان کنترل پلاک. در قسمت‌های قبلی خدمتتان گفتم که 3 عامل در ایجاد پوسیدگی دندان نقش دارند. باکتری‌ها، مواد غذایی و زمان. عرض کردم که با دخالت در این عوامل می‌توانیم از پوسیدگی جلوگیری کنیم . با مسواک و نخ دندان به جنگ باکتری‌ها رفتیم و با فلوراید در عامل زمان تاثیر گذاشتیم و مقاومت دندان‌هایمان را بالا بردیم . امروز می‌خواهیم راجع به تاثیر مواد غذایی بر پوسیدگی دندان  صحبت کنیم، راستی شما میدانید مواد غذایی چه تاثیری بر روی دندان‌هایمان می‌گذارد؟ و چطور باید از آن‌ها استفاده کنید که آسیبی به دندان‌هایتان نرسانند. امروز در خدمتتان هستم با بحث شیرین تغذیه.

خواص مواد غذایی بر پوسیدگی دندان

مسلما برای این‌که بتوانیم به حیات خود ادامه دهیم به مواد غذایی احتیاج داریم. اما اگر ندانیم چطور از مواد غذایی استفاده کنیم این مواد می‌توانند به بدن ما آسیب برسانند همین‌طور به دندان‌های ما ، پس لازم است برای اینکه از مزایای مواد غذایی استفاده کنیم و مضرات آن بر بدن ما تاثیر منفی نگذارد،  خواص مواد غذایی را بدانیم.مضرترین مواد غذایی برای دندان‌های ما کربوهیدرات‌ها و مواد قندی هستند، علت این است که باکتری‌ها مواد قندی را زودتر از هرمواد دیگری به اسید تبدیل می‌کنند. بنابراین زمانی که ما مواد قندی استفاده می‌کنم ، از غذای شیرین استفاده می‌کنیم، فاکتور زمان اینجا خیلی کوتاه است و باید آن را تحت تاثیر قرار بدهیم .ما زمان کوتاهی داریم برای اینکه بتوانیم پلاک‌ها را از دهان خود پاک‌کنیم و مواد قندی را از دسترس باکتری‌ها خارج کنیم .پس بنابراین این نکته را در مورد مصرف مواد قندی حتما توجه کنید. از مواد قندی که مداومت بیشتری در کنار دندان‌های ما دارد پرهیز کنید . مثلا اگر شما سوهان بخورید که به سطح دندان شما چسبندگی پیدا می‌کند بسیار مضرتر از بستنی است که از سطح دندان‌های شما زودتر پاک می‌شود . آب‌نبات خیلی خیلی برای دندان شما مضر است. چون مدت طولانی‌تری روی دندان‌های ما باقی می‌ماند. بهتر است مواد قندی را زمانی استفاده کنیم که دسترسی به مسواک داشته باشیم و در اولین فرصت بتوانیم از مسواک و نخ دندان استفاده کنیم و سطح دندان‌هایمان را از این مواد پاک‌کنیم. اگر می‌خواهید در طول یک روز یک جعبه شیرینی بخورید، لطفا این جعبه شیرینی را چند دقیقه یک‌بار بخورید و بعدازآن مسواک بزنید .این خیلی بهتر است از صورتی که در طول روز به‌صورت مداوم بارها و بارها شیرینی استفاده کنید. منظور من این نیست که روزی یک جعبه شیرینی بخورید چون مواد قندی روی سایر اورگان های بدن تاثیرات منفی دارد  و ضرر دارد.  خواستم به‌عنوان‌مثال خدمتتان بگویم.

در برنامه ی تاثیر مواد غذایی بر پوسیدگی ، گروه دوم مواد غذایی که برای دندان‌های ما مضر هستند اسیدها هستند. اسیدها در مواد غذایی ترش‌مزه وجود دارند . ما نمی‌توانیم ترشیجات را از مواد غذایی حذف کنیم . مثلا لیموترش ماده غذایی است که بسیار برای بدن ما مفید است. اما باید بدانیم چطور باید از آن‌ها استفاده کنیم  . اگر این مواد را مستقیما به مقدار زیاد استفاده کنیم.اتفاقی که می‌افتد این است مینای دندان ما در این اسید حل می‌شود. مینای دندان ما یک‌لایه مقاوم و سخت روی سطح دندان ما تشکیل داده . این لایه دارد از سطح دندان ما محافظت می‌کند درست مثل پوست که روی سطح بدن ما کشیده شده و از ورود عوامل خارجی، آلودگی‌ها، باکتری ،اشعه‌ها و هرچیز مضری جلوگیری می‌کند و همچنان بافت‌های زیری را حمایت می‌کند .اگر ما پوست را برداریم بافت‌های زیری به شدن حساس هستند و حتی ما جریان هوا را نمی‌توانیم تحمل‌کنیم. درواقع مینای دندان هم همین خاصیت را دارد.بسیار مستحکم و مقاوم است و محافظ خوبی برای سطح دندان‌هایمان است . این مینا سفیدرنگ، براق و شفاف است و خیلی صاف و صیقلی است و به دندان‌های ما زیبایی می‌دهد. اما زمانی که در اسید ترشیجات این مینا حل می‌شود و از بین می‌رود دیگر آن سطح براق را نداریم. یک سطح مات، کدر و زرد رنک داریم . هم نازیبایی ایجاد می‌شود هم دندان‌های ما بسیار حساس می‌شود. چون آن لایه مقاوم از بین رفته . حتی جریان هوا باعث ایجاد درد و حساسیت در دندان‌های ما می‌شود. خوردن مزه‌های مختلف و دماهای مختلف غذا می‌تواند مارا اذیت کند. ضمن اینکه دندان‌های ما مستعد پوسیدگی می‌شوند بنابراین باید حواسمان باشد ترشیجات را به مقدار زیاد و به‌صورت مستقیم استفاده نکنیم درواقع این مواد باید به مواد غذایی ما اضافه شوند و مخلوط با غذا و سالاد استفاده شوند تا آن آثار مخرب روی دندان ما نداشته باشند.

به یک نکته توجه کنید تمام میوه‌ها دارای اسید هستند حتی شما وقتی‌که یک‌تکه هندوانه بسیار شیرین می‌خورید. و زمانی که موز شیرین می‌خورید بازهم حاوی اسید است و آن اثر را روی دندان شما دارد. حواستان باشد زمانی که غذای اسیدی مثل میوه هارا مصرف کردین تا یک ساعت بعد باید مسواک نزنید چون مینای دندان شما در آن شرایط نرم شده و زمانی که مسواک روی آن می‌کشید درواقع باعث از بین رفتن و برداشته شدن یک‌لایه از مینای دندان شما می‌شود . پس تا یک ساعت بعد از مصرف مواد غذایی ترش یا میوه‌ها از مسواک استفاده نکنید. می‌توانید با آب دهانتان را شستشو دهید و یا حتی می‌توانید چای بنوشید. زیرا چای دارای فلوراید است و اسیدی که روی دندان‌های شما نشسته ، کلسیم را حل کرده و طبق گفته‌های جلسه پیش توی همچین شرایطی که فلوراید وجود دارد، این فلوراید جذب دندان شما می‌شوند و باعث استحکام ساختار دندان شما می‌شوند. پس یاد گرفتیم که چطور از مواد غذایی اسیدی و ترش‌مزه استفاده کنید. ضمن اینکه آب‌میوه‌ها اسید بیشتری نسبت به خود میوه‌ها دارند باید خیلی دقت داشته باشیم . میوه خودش فیبر دارد به خاطر همین فیبر باعث می‌شود اسید از سطح دندان‌های ما پاک شود. اما آبمیوه با درصد بالاتری این اسید را به دندان‌های ما اضافه می‌کند و فیبری هم وجود ندارد که آن را شستشو دهد.

گروه سوم مواد غذایی، غذاهای چرب هستند . چربی‌ها ضرر زیادی برای دندان‌های ما ندارند درواقع عامل تایم اینجا خیلی خیلی طولانی‌مدت است . یعنی زمانی که ما مواد غذایی چرب استفاده می‌کنیم ، یک‌لایه چربی بر روی دندان‌های ما می‌نشیند و از نفوذ باکتری‌ها بر روی مینای دندان جلوگیری می‌کند. بنابراین ما زمان بیشتری داریم برای این‌که بتوانیم سطح دندان‌هایمان را از غذای چرب پاک‌کنیم و از پوسیدگی دندان جلوگیری کنیم.

اجازه دهید شمارا با خواص بسیاری از مواد غذایی آشنا کنم .یکی از این مواد غذایی پنیر است، پنیر بسیار برای دندان ما مفید است چون باعث پیشگیری از پوسیدگی دندان ما می‌شود و اگر دندان حساسی هم دارید، پنیر می‌تواند کمک کند که حساسیت دندان‌های شما به‌مرور کم شود. ازآنجایی‌که قند ندارد می‌توانید روی دندان ما باقی بماند و اثر خوب و مفید خود را ادامه دهد. و لزومی ندارد که شما به‌سرعت پنیر را از سطح دندان خودتان پاک‌کنید. می‌توانید بگذارید پنیر روی سطح دندان شما باقی بماند تا آن آثار مفید ضد باکتریایی خودش را و پیشگیری از پوسیدگی خودش را تداوم دهد و داشته باشد.

گروه دوم از مواد غذایی که خیلی برای دندان ما مفید هستند مغزها هستند. مغزهایی که شیرین نباشند. منظور من آجیل غیر شیرین است. مخصوصا مغز گردو، گردو بسیار برای دندان‌های ما مفید است. هم فیبر دارد و پلاک‌ها را از سطح دندان ما پاک می‌کند هم چربی دارد و یک‌لایه چربی روی دندان ما ایجاد می‌کند و هم موادی دارد که باعث پیشگیری از پوسیدگی می‌شود. پس پنیر و گردو را از برنامه صبحانه خود حذف نکنید .

گروه دیگر از مواد غذایی که می‌توانند خیلی مضر باشند، نوشابه‌های گازدار هستند. این نوشابه‌ها هم به خاطر گازشان و هم به خاطر قندشان بسیار برای دندان‌های ما مضر هستند . اگر دقت کرده باشید زمانی که نوشابه گازدار میل می‌کنید سطح دندان شما کند می‌شود، این اثر گاز این نوشابه‌ها هست که باعث این قضیه می‌شود و روی دندان‌های شما تاثیر منفی می‌گذارد.پس تا جایی که می‌شود از نوشابه‌های گازدار استفاده نکنید.

در جلسه گذشته راجع به غذاهای فلوراید دار برایتان توضیح دادم. یک‌بار دیگر یادآوری می‌کنم در مادران باردار و کودکان قبل از 12 سالگی خیلی خوب است که از مواد غذایی که حاوی فلوراید است استفاده بشه چراکه روی جنین و کودک تاثیر مثبت می‌گذارد و مثل استحکام سطح دندان می‌شود. در راس این مواد غذایی، غذاهای دریایی وجود داشتند مثل ماهی و میگو . همچنین در راس میوه‌ها موز و انجیر بودند که عرض کردم انجیر به‌صورت خشک و تازه  حاوی فلوراید است و برای دندان‌های ما بسیار مفید است.

دقت داشته باشید که مواد غذایی مثل نان،ماکارونی و برنج جز کربوهیدرات‌ها هستند و جزو دسته مواد قندی حساب می‌شوند. و همان تاثیر را روی دندان ما دارند. پس زمانی که این مواد غذایی را استفاده می‌کنید سعی کنید هرچه سریع‌تر با مسواک دندان‌هایتان را تمیز کنید.

سبزیجات تازه خیلی برای دندان‌های ما مفید هستند به این دلایل که آب فراوان دارند و خود این آب باعث شست و شوی دهان است . دارای فیبر هستند و فیبر هم باعث پاک شدن پلاک از سطح دندان می‌شود .و خاصیت دیگر اینکه باعث ترشح بزاق می‌شوند. درواقع بزاق خودش عامل تمیزکننده سطح دندان و محافظت‌کننده از سطح دندان‌های ما هست پس بنابراین زمانی که خشکی دهان وجود دارد، دندان‌های ما پوسیدگی بیشتری پیدا می‌کنند و زمانی که دهان ما مرطوب است و بزاق زیادی ترشح می‌کند دندان‌ها نسبت به پوسیدگی مقاوم هستند.

و کلام آخر اینکه آب زیاد بنوشید چون نوشیدن آب هم باعث می‌شود که بزاق شما بیشتر شود و هم خود آب سطح دهان شمارا تمیز می‌کند و اسیدیته بزاق شمارا کم می‌کند و از طرفی بزاق دهان شمارا زیاد می‌کند تا از پوسیدگی دندان‌ها جلوگیری شود.

باهمدیگه خواص مواد غذایی را بررسی کردیم  تاثیر مواد غذایی بر پوسیدگی دندان را متوجه شدیم .و یاد گرفتیم که چطور از این مواد غذایی استفاده کنیم تا به دندان‌های ما آسیب نرسد.

در برنامه بعدی راجع به رعایت بهداشت دهان و پیشگیری از پوسیدگی دندان در شرایط خاص صحبت می‌کنم. تا برنامه بعدی خدانگهدار.

تهیه شده در گروه مدرن