طراحی و ساخت راهنمای جراحی ایمپلنت به کمک کامپیوتر CAD/CAM یکی از روشهای معتبر درمان درزمینهٔ جراحی مجازی میباشد، راهنمای کاشت ایمپلنت با کمک کامپیوتر و 3 بعدی جز سادهای از فرآیند معمول در انجام کاشت ایمپلنت میباشد. حتی زمانی که این راهنما مورداستفاده جراحهای بیتجربه نیز قرارگرفته نتایج نسبتاً دقیقی را به دست آورده است.
خطاهای رخداده در جراحی ایمپلنت کامپیوتری، ناشی از نقصهای موجود در مراحل مختلف میباشد، عدم دقت در رادیوگرافی سی بی سی تی یا سی تی، تبدیل DICOM (فرمت تصاویر سی بی سی تی) به STL، فرآیندهای جای گذاری ایمپلنت در شرایط مختلف و همچنین روشهای طراحی و ساخت راهنما دلایل خطا میباشند. دیگر عوامل مانند روش ثابت نگهداشتن راهنمای جراحی در دهان و کیفیت و کمیت ساختار استخوان موضعی نیز بر روی میزان خطاها اثرگذارند.
تمامی پژوهشهای فعلی در رابطه با قسمتهای مکانیکی راهنمای جراحی کامپیوتری تاکنون دقت طراحی و ساخت آنها را در حوزه دارویی و دندانپزشکی بررسی کردهاند. شرکتها معمولاً علاوه بر نرمافزار و راهنما، کیت جراحی مخصوص و مناسب را به همراه راهنما تأمین میکنند.
چاپگر سهبعدی کلینیک این امکان را برای متخصصین ایمپلنت فراهم میکند تا خیلی سریع راهنمای جراحی را طراحی و تولید کنند و توسط کیت جراحی ایمپلنت را در مکان مناسب قرار دهند، ساخت چنین راهنمای سهبعدی بستگی به خطاهای مشابه نمونه تجاری دارد، با این تفاوت که امروزه متخصصین ایمپلنت به بزرگی این خطاها و اهمیت آنها بیتوجه هستند. هدف از این پژوهش، محاسبه کردن بیشینه خطاهایی است که در قرارگیری ایمپلنتها بسته به ابعاد تیغ برش دهنده و موقعیت برش رخ میدهد.
روش ها:
برای تخمین خطاهای موجود در موقعیت ایمپلنت که به خاطر ویژگیهای دریل رخ میدهد 4 عامل ضروری است:
- طول sleeve
- فاصله بین تیغ و sleeve
- فاصله بین لبه sleeve
- خطای عمودی در نوک دریل
عملکرد راهنمای کاشت ایمپلنت با کمک کامپیوتر :
هدف از راهنمای جراحی کامپیوتری فراهم کردن ابزاری برای تبدیل دقیق و مطمئن درمان مجازی به جراحی واقعی است. کیفیت تصویربرداری سی بی سی تی منجر به بیشتر شدن استفاده از این راهنما شده است چرا که دقیقتر از کاشت دندان به روش سنتی است، علاوه بر این امکان جراحی بدون ایجاد برش عرضی را فراهم میکند و شانس کاشت صحیح ایمپلنت را بیشتر میکند، اما قیمت بالای آن نیاز به علم نرمافزاری در ساخت راهنما، تجهیزات مخصوص و افزایش زمان بین طرح درمان مجازی و تحویل نمونه واقعی منجر به بیمیل شدن متخصصین به این روش شده است.
در پژوهش فعلی تمرکز ما بر روی خطاهای به وجود آمده در حین ساخت یک راهنما است، بهخصوص در مورد آنهایی که اجزای راهنما با تیغ برش و مکان ایمپلنت به هموابستگی دارند.
جراحی ایمپلنت به کمک کامپیوتر نیز بدون عیب و نقص نیست، حتی زمانی که این راهنماها توسط متخصصین چاپ سه بعدی ساخته میشوند، گزارشهای زیادی از خطاهای دخیل در هر مرحله از فرآیندهای تهیه راهنما از قبیل فرآیند اسکن کردن، ساخت و جراحی وجود دارد، تقریباً تعداد کمی از پژوهشها به خطاهای به وجود آمده وابسته به قطعات مکانیکی راهنما اشاره کردهاند. همه آنها به سیستمهای تجاری موجود متکی هستند و تلاش در بهبود این سیستمها دارند.
پژوهش ما فارق از محدودیتهای سیستم تجاری موجود میباشد، اما معادلات و جداول ما میتوانند خطاهای تولیدشده را با دانستن پارامترهای مشخص تخمین بزنند. پژوهش ما بیشینه خطاهای مورد انتظار توسط اجزا مکانیکی را در فرآیند جراحی کامپیوتری محاسبه میکند، این محاسبات در صورتی انجام میگیرد که متخصص ایمپلنت در هنگام چاپ سهبعدی در کلینیک از ابعاد طراحی و تحمل بار اجزا آگاهی داشته باشد.
CASSETA و همکارانش خطای 62 درصد را در مکان ایمپلنت تخمین زدند، چرا که اعتقاد داشتند از ترکیب دریل/ SLEEVE (یکی از اجزا که میزان نفوذ دریل را مشخص میکند) مناسبی استفاده نشده است. اگر چه پیشنهاد میشود که برش نباید با اعمال نیرو به راهنما انجام شود، اما این موضوع در برخی موارد امکانپذیر نیست، مثلاً زمانی که باز شدن دهان محدود است یا به لبه مورب استخوان برخورد میکنیم. در این مواقع دریل به دیواره داخلی SLEEVE برخورد داشته و مکان نهایی ایمپلنت را تغییر میدهد.
سپس قطعات فلزی به همراه ابعادشان و تحمل بارشان تعیینکننده حداکثر میزان خطاهای مجاز هستند. مشخصاً فقط زمانی که دریل بهطور دقیق در مرکز sleeve خود میچرخد خطایی وجود ندارد. ما معادلات جبری ارائه دادیم که به متخصصان ایمپلنت اجازه محاسبه خطا در شرایط دلخواهشان را میدهد. با استفاده از مدلهای ساده، جراح میتواند با در نظر گرفتن خطاهای احتمالی در جراحی آنها را در مدل قرار داده و ارزیابی از نتیجه نهایی داشته باشد.
ما به این نتیجه رسیدیم که طبق محاسبات ریاضی، یک ایمپلنت بلند با یک sleeve فلزی کوتاه که از لبه ایمپلنت فاصله دارد و همچنین وقتی فاصله بین دریل و sleeve زیاد است منجر به خطاهای زیادی در نوک ایمپلنت میشود. همچنین خطاهای بزرگتری در رأس زاویه و انحراف بیشتری در محور ایمپلنت به وجود میآید.
این نکته قابلذکر است که در بیشتر سیستمها طول برش باید بیشتر از طول ایمپلنت باشد، در مواردی که چاپ سهبعدی در کلینیک انجام میپذیرد این مورد حتماً باید رعایت شود چراکه برش مجازی با طول کم منجر به فیکسچر نهایی کمعمقی میشود.
درنهایت سایش sleeve در اطراف دریل که معمولاً هنگام چرخش دریل صورت میپذیرد بهخصوص در ایمپلنتهای بلندتر باید در نظر گرفته شود. Howritz و همکارانش ثابت کردند که استفاده چندینباره از sleeve در جراحی دقت سیستم را کاهش میدهد.
نتیجهگیری:
نتایج این پژوهش این بود که قسمتی از خطاهای قابل پیشبینی در راهنمای کاشت ایمپلنت با کمک کامپیوتر را میتوان محاسبه کرد. با استفاده از این دادهها و معادلات و جداول، جراح ایمپلنت بزرگی خطاهای احتمالی را میتواند محاسبه کند. همچنین جراح میتواند با بهره بردن از ترکیب مناسب دریل / sleeve این خطاها را به حداقل برساند. متخصص ایمپلنت میتواند با تنظیم ابعاد sleeve فاصله بین تیغ برش و sleeve و طراحی مناسب آنها به بهترین ترکیب برای هر شرایط و هر بیمار برسد و خطاها را به حداقل برساند.
دیدگاهتان را بنویسید