ترمیم دندان یکی از مواردی است که در راستای بازسازی دندان در حوزه دندانپزشکی انجام می شود. ترمیم دندان به دلیل مواردی هم چون بهبود یافتن کارکرد دندان ها ، انسجام و زیباتر شدن ظاهر دندان ها، رفع پوسیدگی دندان با استفاده از کامپوزیت ، روکش دندان و یا روش های دیگر صورت می گیرد. گاهی اوقات نیز ترمیم دندان برای بازسازی پوسیدگی دندان های صدمه دیده یا از جا کنده شده، انجام می شود.
گفتنی است که بسیاری از مشکلات دندان با عمل ترمیم دندان ها برطرف میشود و بسیاری از دندانپزشکان ، چه عمومی و چه متخصص به راحتی می توانند بسیاری از رویه های ترمیم دندان ها را برای مشتریان خود انجام دهند.
نخستین هدفی که در ترمیم دندان وجود دارد ، حفظ دندان های طبیعی خود فرد است. در درجه بعدی دندانپزشک این موضوع را در نظر می گیرد که اگر امکان حفظ دندان طبیعی فرد وجود نداشته باشد از روشهای جایگزین دندان از دست رفته، برای پر کردن فضاهای خالی دهان و بین دندان‌های دیگر استفاده کند چرا که پر کردن این فضاهای خالی که در دهان وجود دارد به حفظ دندان های باقی مانده کمک شایانی می کند چرا که این فضاهای خالی موجب تشکیل پلاک روی دندان های باقی مانده در دهان می شود و آنها را آسیب پذیرتر می کند.
در نتیجه:
در نتیجه در ترمیم دندان ها حفظ دندان صدمه دیده در درجه اول و سلامت سایر دندان‌های باقی مانده در دهان نیز در درجه دوم قرار می گیرد. هنگامی که دندان صدمه می بیند و سپس کنده می شود ، این مسئله اهمیت بالاتری پیدا خواهد کرد چون در این حالت فشار بیشتری به سایر دندان‌های طبیعی وارد می شود و در نتیجه ، عاقلانه ترین کار انتخاب روش ترمیم دندان مناسب برای بازسازی دندان های شماست که این امر با نظر و صلاح دید دندانپزشک انجام خواهد شد.
دندانپزشک برای ترمیم دندان های پوسیده ، ابتدا قسمت پوسیده ی دندان را بر می دارد و ناحیه ی خالی شده در دندان را با ماده خاصی پر می کند. در هنگام ترمیم در دندانپزشکی بسته به صلاح دید دندان پزشک ممکن است نیاز به استفاده از بی حسی وجود داشته باشد تا در حین درمان دردی را متوجه نشوید. به طور کلی می توان گفت که ترمیم دندان ها قادر است اکثر مشکلات مربوط به پوسیدگی دندان و مواردی از این قبیل را برطرف نماید و در عین حال ظاهر دندان ها را نیز بهبود بخشد.
انواع ترمیم دندان
ترمیم دندان معمولا به 2 روش زیر صورت می گیرد :
- ترمیم مستقیم دندان ها
- ترمیم غیر مستقیم دندان ها
ترمیم مستقیم دندان ها
در ترمیم مستقیم دندان ، تمامی کارها و مراحل لازم که باید در داخل فضای دهان صورت گیرد ، انجام شده و پیش می رود. این پروسه که پر کردن و یا قرار دادن پروتز در دندان ها نام دارد ، شامل قرار دادن یک ماده نرم و قابل انعطاف به داخل یک حفره دندانی تمیز و بدون هیچ گونه عفونت یا پوسیدگی ، است که به مرور زمان این مواد سخت و محکم می شوند تا بتوانند ساختار درون دندان آسیب دیده فرد را ترمیم کنند و ظاهر آن را نیز بهبود دهند.
پر کردن و پروتزهای درون دندانی معمولا ارزان تر از سایر روش ها می باشد و معمولا سریع ترین راه برای حل مشکلات بیماران است. برای ترمیم مستقیم از سه نوع ماده به نام های آمالگام که رنگ سیاهی دارد ، کامپوزیت که رنگی شبیه به دندان های طبیعی خود فرد دارد و پروتزهای اینومر استفاده می کنند.
باندینگ دندان نیزیکی دیگر از روش های مستقیم ترمیم دندان است. باندینگ تنها بخشی از دندان را پوشش می‌دهد به همین دلیل بسیار شکننده می باشد ، این عمل برای ترمیم ترک خوردگی‌ها ، تغییر فرم دندان و یا کاهش فاصله بین دندان‌ها به کار می رود ولی به علت طول عمر کوتاه و دوام کم آن روش محبوبی به شمار نمی آید.
ترمیم غیر مستقیم
در این نوع ترمیم برخلاف ترمیم مستقیم ، ساخت قطعات مورد نیاز آن در خارج از دهان صورت می گیرد. این قطعات شامل لمینت دندان، تاج های دندان، بریج دندان ها، ایمپلنت دندان ها، اینله و آنله است.
حال به اختصار به شرح هر یک از آن ها می پردازیم :
- بریج‌ها : دندان های مصنوعی هستند که جایگزین دندان های از دست رفته می شوند و فاصله ی خالی که مابین دندان‌های طبیعی وجود دارد را پر می کنند. از جمله عوارض مهم این روش، حساسیت دندانی، ریسک پوسیدگی در دندان ها و ضرورت تعویض مداوم بریج ها است.
- لمینت دندانی: در این روش پوسته های نازک شبیه دندان روی مینای دندان وصل می شود. از عوارض آن می‌توان به غیر قابل برگشت و گران بودن آن اشاره کرد.
- ایمپلنت‌ها: یکی از روش هایی که برای جایگزین کردن دندان های از دست رفته وجود دارد ایمپلنت دندان می باشد که به کمک جراحی در استخوان فک قرار می گیرد. از جمله عوارض آن می‌توان به عفونت، عدم پذیرش ایمپلنت و مشکلات سینوسی اشاره کرد. هم چنین می توان گفت که این روش از سایر روش ها پرهزینه تر می باشد.
- تاج‌های دندان یا روکش‌های دندانی : این روش بیشتر برای پوشاندن سطح دندان به کار می رود و موجب استحکام و زیبایی بیشتر دندان ها می گردد. روکش دندان نوعی ترمیم است که تمامی تاج دندان را می‌پوشاند و دندان را در مقابل فشارهایی که وارد میشود محافظت می کند. در مواردی که دندان دچار ترک خوردگی، لب پر شدگی و یا شکستگی شده و ساختار آن به شدت تضعیف شده است با استفاده از روکش (تاج مصنوعی) از دندان محافظت میشود. عوارض این روش شامل ضرورت تغییر شکل دندان طبیعی، ایجاد حساسیت دندانی و غیرقابل برگشت بودن است. گفتنی است که ترمیم دندان به روش غیرمستقیم دائمی یا ثابت است.
ترمیم دندان بصورت سطحی
در ترمیم سطحی دندانپزشک ابتدا قسمت پوسیدگی دندان را برداشته و سپس ناحیه ی خالی شده دندان را با ماده خاصی پر می کند. همچنین می توان برای ترمیم دندان های ترک خورده، شکسته و یا دندان هایی که با ناخن خوردن و دندان قروچه دچار فرسودگی شده اند از پرکردگی استفاده کرد.
ترمیم 3 سطحی دندان
باز سازی دوباره ساختمان از دست رفته دندان که به کمک مواد ترمیمی صورت می گیرد را ترمیم 3 سطحی دندان می گویند که با مواد ترمیمی مثل آمالگام یا کامپوزیت باشد و یا با پست و کر انجام گیرد.
ترمیم 3 سطحی با آمالگام
آمالگام یک ترکیب شیمیایی است که شامل ۵۰ درصد جیوه و ۵۰ درصد نقره، قلع، روی و مس است. آمالگام قیمت پایینی دارد و به آسانی روی دندان ها قرار می گیرد و هم چنین قدرت و دوام بالایی دارد.
نقطه ضعف آلگام این است که ظاهر زیبایی را در دهان فرد به وجود نمی آورد و رنگ تیره تری نسبت به سایر دندان ها دارد و معمولا امکان بزرگ تر یا کوچک تر شدن آن درون دندان های فرد وجود دارد در نتیجه می تواند باعث ترک خوردگی دندان ها شود و یا این امکان نیز وجود دارد که غذا و باکتری وارد دندان شود و موجب پوسیدگی سریع تر دندان و ایجاد حفره در دندان شود.
در ترمیم 3 سطحی با کامپوزیت نیز می توان گفت که کامپوزیت ها از رزین های ترکیبی ساخته می شوند و محبوب بالایی در بین استفاده کنندگان دارند چون که می توانند رنگی متناسب با رنگ سایر دندان های اصلی فرد ایجاد کنند. کامپوزیت نسبت به آلگام گران تر است و دوام چندانی ندارد و تقریبا باید هر ۵ سال یک بار این پروتز های کامپوزیتی را تعویض شوند.
ترمیم دندان شکسته
در ترمیم دندان های شکسته چندین روش وجود دارد که با توجه به میزان شکستگی و میزان آسیب دیدگی ، در کلینیک دندانپزشکی روش آن انتخاب می شود.
روش پر کردن یا چسباندن دندان شکسته
در این روش از مواد دندانپزشکی مخصوص استفاده می شود و در واقع این مواد در قسمت شکستگی یا ترک دندان قرار داده می شوند. این مواد می تواند امالگام یا کامپوزیت یا گلاس اینومر باشند. لازم است که این مواد حتما باید توسط یک دندانپزشک خبره در دندان قرار داده شوند تا آن را هم راستا با سایر دندان ها قرار دهد سپس به مرور این مواد سفت و سخت می شود تا دندان شکسته طبیعی تر به نظر آید.
کانتورینگ دندان از روشهای ترمیم دندان شکسته
این روش در صورتی استفاده می شود که شکستگی دندان ها جزئی و کم باشد و کار ترمیم دندان شکسته شامل گرد کردن و شکل دادن لبه های تیز دندان و صیقل دادن و صاف کردن آن به طوری که با سایر دندان ها هم خوانی پیدا کند، است.
روکش برای ترمیم دندان شکسته
روکش کردن دندان یکی از روش های ترمیم دندان شکسته است که معمولا برای هر بیمار به طور اختصاصی ساخته می شود تا بتواند جایگزین قسمت شکسته دندان شود و در این حالت قسمت های پایه و ساختار اصلی دندان سالم باقی می ماند. در این روش ، یک تاج دندان مصنوعی جزئی یا کامل ساخته می شود و سپس به دندان وصل می شود تا استحکامی برای دندان ها ایجاد شود. اغلب برای اطمینان از موفقیت در ترمیم دندان شکسته یک درمان برای کانال ریشه نیز لازم است.
درمان کانال ریشه روش ترمیم دندان شکسته
هنگامی که صدمات شدید تر شود این روش به کار می رود. زمانی که ساختار داخلی دندان آسیب ببیند می توان با روند تمیز کردن و پر کردن، ریشه طبیعی دندان را دوباره به کار برد در واقع در این روش با حفظ ریشه طبیعی دندان، تاج و مینای طبیعی دندان به طور کلی ضعیف شده و نیاز به تعبیه یک تاج مصنوعی وجود دارد.
راه حل نهایی برای ترمیم دندان شکسته، کشیدن دندان است
برای دندان های بسیار آسیب دیده که توسط هیچ یک از روش هایی که در بالا ذکر شد ترمیم نمی شود کشیدن دندان آخرین راه حل به شمار می آید. در کشیدن دندان ها در واقع یک شکاف و فاصله بین دندان ها به وجود می آید که برای حفظ سلامت لثه الزامی است.
مراحل ترمیم دندان شکسته
دندان پزشک برای ترمیم دندان شکسته ، ابتدا میزان ترک خوردگی را بررسی می کند. ترمیم دندان شکسته بسیار ساده و سریع صورت می گیرد. ترمیم دندان شکسته با توجه به نوع شکستگی انجام میشود یعنی بعد از مراجعه به دندان پزشک و تشخیص نوع شکستگی بهترین راه برای ترمیم دندان شکسته انتخاب میشود. ترمیم دندان شکسته از طریق راه های مختلفی انجام می شود که در ادامه به بررسی هر یک از آنها و مراحل هر کدام می پردازیم.
باندینگ: ترمیم شکستگی دندان
یکی از راه‌های ترمیم دندان شکسته باندینگ می باشد. باندینگ در صورتی مناسب است که شکستگی در دندان های جلویی اتفاق افتاده باشد. باندینگ دندان علاوه بر زیبایی برای ترمیم هم به کار می‌رود، با استفاده از باندینگ دندان مواد پرکننده دندان در سطح میکروسکوپی به لایه مینای دندان متصل میشود. مواد باندینگ اغلب از کامپوزیت تشکیل شده است. مواد مورد استفاده برای باندینگ در نهایت شبیه به دندان طبیعی خواهد شد که در انتها برای بالا بردن استحکام به دندان نور فرابنفش می تابانند.
ترمیم شکستگی دندان با ونیر
ونیر دندان لایه‌ای از جنس کامپوزیت یا سرامیک به رنگ دندان است که روی سطح ظاهری دندان قرار می‌گیرد. ونیرها پوششی برای نواقص دندان هستند. دلیل عمده استفاده از این روش دوام و همچنین ظاهر زیبای آن است. این روش اغلب برای ترمیم شکستگی دندان‌های جلویی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صورت مراقبت، ونیرها عمر طولانی خواهند داشت.
تاج: ترمیم شکستگی دندان
به عنوان یکی از راه‌های ترمیم دندان شکسته می‌توان به تاج اشاره کرد. با استفاده از تاج از وارد شدن فشارهای ناشی از جویدن غذا به دندان آسیب دیده جلوگیری میشود. تاج مانند یک محافظ است که بر روی سطح دندان قرار می گیرد و از افتادن دندان جلوگیری می کند و ظاهر زیباتری به دندان می بخشد.
ترمیم شکستگی دندان با پولیش مینای دندان
از دیگر روشهای ترمیم دندان شکسته می توان به پولیش مینای دندان اشاره کرد. در حالتی که شکستگی مویی و کاملا سطحی باشد بهترین راه، استفاده از پولیش است که با استفاده از این روش می‌توان سطح دندان را هموار کرد و ظاهر دندان را ترمیم کرد.
ترمیم دندان جلو
دندان های جلو نیز گاهی دچار پوسیدگی و خرابی می شوند که علت آن می تواند موارد زیر باشد:
- دندان قروچه کردن هنگام خواب : که به مرور زمان باعث پوسیدگی و آسیب دندان های جلویی می شود.
- آبسه دندان : هنگامی رخ می دهد که باکتری ها در دندان یا بافت زیرین لثه رشد کنند. گسترش باکتری ابتدا از پالپ دندان شروع می شود و بعد به بافت لثه و نوک عصب می رسد و در صورت درمان نشدن باعث تورم بافت لثه و درد شدیدی می شود.
- اگر به تازگی عمل های درمانی یا زیبایی بر روی دندان های خود انجام داده اید ایجاد درد در دندان های جلویی طبیعی است.
- عفونت در لثه ها : یکی دیگر از دلایل درد در دندان های جلویی ، عفونت لثه های جلویی یا لثه های دیگر است که معمولا به خاطر وجود جرم و باکتری در اطراف لثه یا دندان اتفاق می افتد. که با زیاد شدن میکروب ها دندان به مرور عفونت می کند و وقتی این عفونت تکثیر شود، ساختارهای زیرین لثه ملتهب می شوند
- شکستگی دندان های جلویی : شکستن ، آسیب دیدن و ترک خوردن دندان ها در جلو نیز یکی از دلایل درد دندان هستند.
- پوسیدگی دندان : پوسیدگی دندان های جلویی گاهی اوقات موجب ایجاد دردهای شدید و زیادی می شود خصوصا اگر این پوسیدگی درمان نشود و تا پالپ ادامه کند که در این صورت خرابی به عصب می رسد و باعث درد و حساسیت می شود. همان طور که گفته شد تورم پالپ درد زیادی را ایجاد می کند و بیشتر قسمت مرکزی دندان ها را تحت تاثیر شعاع قرار می دهد و درد و التهاب زیادی را در دهان ایجاد می کند.
پرکردن دندان جلو
یکی از آن ها پر کردن دندان هاست ، برای پر کردن دندان ها دندانپزشک قسمت پوسیده دندان را می تراشد و آن را با یک ماده محکم و ضخیم پر می کند. مواد به کار رفته عموما از جنس آکریلیک اسید یا صمغ هستند. این درمان در یک جلسه انجام می شود و هزینه زیادی نیز ندارد.
یکی دیگر از روش های ترمیم دندان های جلو ، روکش کردن دندان هاست. در این روش اگر دندان جلویی زیاد خراب نشده باشد و فرم اولیه خود را حفظ کرده باشد ، دندانپزشک پس از ترمیم دندان جلو برای زیبایی دندان از تاج استفاده می کند ، تاج یک ماده ترمیمی سفید رنگ به شکل دندان است که روی پوسیدگی را می پوشاند و ونیر تکه ای سرامیکی است که به سطح رویی دندان می چسبد.
ترمیم دندان عقل
قبل از این که سراغ بحث ترمیم دندان عقل برویم ابتدا یک توضیح مختصر راجع به دندان عقل می دهیم. دندان های عقل ۴ دندان می باشند که در ۴ گوشه دهان قرار دارند و زمان در آمدن دندان عقل از اواخر نوجوانی تا اوایل جوانی است یعنی بین سنین ۱۶ تا ۲۵ سالگی در می آیند. طبق نظر سنجی که از اکثر پزشکان به عمل آمد همگی در این موضوع اتفاق نظر داشتند که دندان عقل همیشه کشیدنی نیست و در بیشتر موارد نگه داری این دندان بهتر از کشیدن آن است مثلا دندان عقلی که پوسیده باشد اگر قابلیت ترمیم یا پر کردن داشت ، بهتر است کشیده نشود. خارج کردن دندان عقل اگر با دقت عمل بالایی انجام نشود احتمال آسیب به عصب ها را افزایش می دهد.
ترمیم روکش دندان
ترمیم روکش دندان از جمله مواردی است که اکثر مراجعه کنندگان به مراکز دندانپزشکی خواهان انجام آن هستند. زمانی که روکش دندان دچار پریدگی لب شده باشد یا زمانی که هنگام مسواک زدن احساس درد و حساسیت وجود داشته باشد باید برای ترمیم روکش دندان ها اقدام نمود. هم چنین یکی دیگر از علل ترمیم روکش دندان ، این است که ممکن است عمر روکش ها به پایان رسیده باشد چرا که حتی در صورت مراقبت از روکش دندان نیز عمر آن بین 5 الی 8 سال می باشد.
به طور کلی می توان گفت که اگر از روکش ها به درستی مراقبت نشود احتمال خراب شدن آن ها زیاد است و مشکلاتی نظیر جدا شدن قسمتی از روکش، تغییر رنگ و هماهنگ نبودن با دندان های دیگر وجود دارد. هم چنین عاداتی مانند جویدن یخ، فرو کردن مداد داخل دندان ها یا باز کردن در بطری ها با دندان، فعالیت های ورزشی و بازی های برخوردی و یا دندان قروچه شبانه می توانند باعث خراب شدن روکش دندان ها شود.
روکش دندان مانند روکش های سرامیکی فلزی یا ترکیبی ازاین دو و روکش های زیرکونیا می باشد که بر روی دندان قرار می گیرند و وظیفه آن ها بهبود عملکرد دندان و زیباتر شدن دندان است. همان طور که در بالا گفته شد جنس روکش دندان ها به گونه ای است که معمولا دچار پوسیدگی و فرسایش نمی شوند اما این امکان وجود دارد که دندان های طبیعی زیر آن خراب شوند و در صورتی که باکتری ها راه نفوذ به زیر روکش پیدا کنند ، دندان دچار پوسیدگی و کرم خوردگی می شود که ممکن است به علت وجود روکش ممکن دیر متوجه این موضوع شوید.
توجه کنید:
افزایش کارکرد و عمر روکش های شما در گرو رعایت بهداشت دهان می باشد و مواردی نظیر مسواک زدن اصولی و مرتب، استفاده از نخ دندان به مدت 3 بار در هفته و استفاده از دهان شویه ی مناسب باعث افزایش عمر روکش می شود در زمان تعویض روکش ، دندانپزشک تمام تلاش خود را به کار می گیرد تا مطمئن شود دوام دندان روکش شده و طول عمر آن برای شما زیاد باشد تا دچار مشکلات احتمالی که در بالا ذکر شد نشوید. اگر چسبی که دندان پزشکتان برای چسباندن روکش استفاده کرده به هر دلیلی از بین برود روکش شل می شود و نیاز است که برای ترمیم به دندانپزشک تان مراجعه کنید.
ترمیم دندان با کامپوزیت
در ترمیم دندان با کامپوزیت دندان ابتدا با یک ژل اسیدی ، باکتری ها و میکروب هایی را که در اطراف دندان آسیب دیده وجود دارند را از بین می برند و بعد محل مورد نظر آماده‌ی قرار دادن مواد پرکننده است ، محلی را که می خواهیم کامپوزیت کنیم الزاما نیاز به ایزوله کردن در برابر دندان آسیب دیده دارد. کامپوزیت از جنس خمیر می باشد که شامل مخلوطی از سرامیک و مواد پلاستیکی است که کاربرد اصلی آن برای پر کردن حفره های دندانی است و نقطه قوت آن این است که رنگ آن بسیار شبیه رنگ دندان های خود فرد می باشد.
هم چنین در کامپوزیت فقط قسمت های پوسیده و اصطلاح کرم خورده را برمی دارند و حفره را پر می کنند در نتیجه در این روش نیاز نیست که دندان ها زیاد تراشیده شود. پس از قراردادن مواد حد واسط ویژه بر روی دندان، کامپوزیت درون حفره قرار داده شده و سپس توسط نور آبی ویژه ای سفت می شود. دندان پزشک قبل از قرار دادن کامپوزیت دندان از مواد چسبنده مختلفی استفاده می کند.
هدف در کامپوزیت جلوگیری از نفوذ رطوبت به درون محلی که قصد پرکردن آن را توسط کامپوزیت داریم ، می باشد.سپس بعد از تمامی مراحل ترمیم، دندان مورد نظر را با کامپوزیت دندان‌ها پولیش می کنند. پس از تمام شدن مراحل ترمیم دندان با کامپوزیت، لازم است که دندان پزشک ، بیمار خود را پیرامون موضوعاتی هم چون این که چگونه می توان از پوسیدگی بیشتر دندان یا داخل دندان یا اطراف دندان کامپوزیت شده جلوگیری کند ، آگاه کند.
دقت کنید:
پس از کامپوزیت لازم است که بیمار، بهداشت دهان و دندان خود را رعایت کند و روزانه 3 بار مسواک بزند و حتما از نخ دندان و هم چنین از دهان شویه فلوراید دار استفاده کند. ایجاد ترک های بسیار ریز یا ریزنشت هایی در بین کامپوزیت و دندان ایجاد می شود می تواند باعث نفوذ باکتری ها و ایجاد پوسیدگی های ثانویه در بخشهای عمقی تر دندان ها شود یا این که رنگ سفید کامپوزیت ها هم ممکن است به مرور زمان در اثر مصرف غذاها و نوشیدنی های مانند چای و قهوه به تغییر کند که در این موارد نیز نیاز به ترمیم وجود دارد.
در برخی افراد که زمینه پوسیدگی دندان دارند به صلاح دید دندانپزشک ، درز گیری در بالای دندان آسیاب در انتهای دهان برای جلو گیری از نفوذ و زیاد شدن پلاک ها و جلوگیری از پوسیدگی در ناحیه مورد نظر انجام می شود.
ترمیم لمینت دندان
لمینت دندان پوششی است که فقط روی دندان ها را می پوشاند و در صورت رعایت نکردن بهداشت دهان ، باعث ایجاد پلاک میکروب روی آن و پوسیده شدن آن می شود. در برخی افراد پوسیدگی دندان های جلویی قبلا اتفاق افتاده است و اگر روی دندان های جلویی لمینت انجام شود باعث کم تر شدن میزان پوسیدگی دندان ها می شود. هم چنین لازم به ذکر است که مسواک زدن و نخ دندان کشیدن از پوسیدگی بیشتر دندان ها جلوگیری می کند. استحکام و دوام لمینت دندان ها زیاد می باشد و به طور کلی می توان گفت که بین 10 تا 15 سال دوام می آورد و طول عمر آن بستگی به مراقبت خود شخص و رعایت بهداشت شخصی دارد.
یکی از عللی که باعث آسیب به لمینت ها می شود این است که اگر محیط دهان شخص به طور مداوم متحمل گرما و سرما شود باعث جدا شدن لمینت می شود هم چنین گاز زدن و جویدن ته دیگ ها و میوه های سفت نیز باعث آسیب به لمینت می شود.
نکته:
دندانی که روی آن ترمیم لمینت انجام شده به همان اندازه پوسیده می شود که دندان طبیعی می پوسد و به همان اندازه که به دندان طبیعی اهمیت بهداشتی داده می شود باید به دندان درمان شده نیز داد تا سالم بماند. اگر بار اول است که لمینت می کنید ، دندانپزشک در هنگام نصب آن ها مجبور است کمی مینای دندان ها را تراش دهد تا لمینت ها بتوانند روی آن نصب شوند و بعد لمینت ها جایگزین دندان های طبیعی می شوند. در نصب دوباره لمینت که شباهت فراوانی به نصب اولیه آن دارد ، دندان پزشک ابتدا متعلقات باقی مانده از نصب اولیه را می تراشد و قالب گیری از دندان ها را آغاز می کند.
بلید آپ دندان
بیلد آپ یا بازسازی دندان یکی از مواردی است که امروزه طرفدار زیادی در بین عمل های دندانپزشکی پیدا کرده است. این روش بیشتر در مورد دندان هایی به کار می رود که در اثر پوسیدگی و یا شکستگی میزان زیادی از نسج خود را از دست می دهند و نیاز به درمان ریشه دارند و پس از درمان ریشه ، تاج آنها باید بازسازی شود این روش در واقع درمانی است که با حفظ و کمک گرفتن از بافت باقی مانده دندان، نسج از دست رفته‌ی آن را بازسازی می کنند.
برای بیلداپ دندان ها از مواد ترمیمی مثل آمالگام و کامپوزیت استفاده می شود که این دو ماده هر کدام در موارد خاصی مورد تجویز دارند اما لازم به ذکر است که آمالگام استحکام فشاری بیشتری را نسبت به کامپوزیت دارد ولی زمانی که این دو ماده در حفره ی دندانی قرار می گیرند ، نمی توان به یقین گفت که هر دندانی که با آمالگام بازسازی شود لزوما مستحکم تر از دندانی است که با کامپوزیت ترمیم شده است اما کامپوزیت بیشتر قابلیت باند شدن به بافت دندان ها یعنی مینا و عاج را دارد و بسیاری از اوقات این مجموعه ی یکپارچه ی دندان و کامپوزیت در برابر ضربه هایی که به دندان وارد می شود، عملکرد بهتری دارند.
رعایت اصول بیومکانیک در بیلد آپ
در بیلداپ های دندانی آنچه که اهمیت فراوانی دارد ، رعایت اصول بیومکانیک به طور صحیح است. اگر بازسازی این دندان های تضعیف شده که معمولا درمان ریشه شده اند و میزان زیادی از عاج دندانی خود را از دست داده و دیواره های ضعیفی دارند ، به همان صورت که ترمیم حفره های سطحی و متوسط دندان انجام می شود صورت بگیرد درست نیست و بسیاری از اوقات نه تنها ماده ی پرکردگی و ترمیم دندان می شکند بلکه بافت دندانی نیز دچار شکستگی می شود.
زیرا بر خلاف آمالگام ،در عین حال که برای باز سازی دندان ها با کامپوزیت به دلیل خاصیت باند شدن کامپوزیت به دندان ، بافت باقیمانده ی دندانی تقریبا بدون هیچ تراش و تغییری آماده برای بازسازی است ، آمالگام برای قرارگیری در حفره ی دندان به دلیل نداشتن قابلیت باند به دندان ، نیاز به گیر مکانیکی و در نتیجه تراش از بافت دندان دارد .
کامپوزیت یا آلگام
برای پر کردن و یا ترمیم دندانهایی که دچار پوسیدگی می شوند، اغلب افراد از دندانپزشک خود سوال می کنند که کدام ماده ترمیمی بهتر است و بیشتر عمر میکند: کامپوزیت یا آمالگام؟ آمالگام مخلوطی از چند فلز می باشد که همان طور که در بالا ذکر شد معمولا پنجاه درصد از وزن آن را عنصر جیوه و باقی آن را ترکیبی از فلزات نقره، مس و قلع تشکیل می دهد که این فلزات با هم مخلوط شده و ترکیب پایداری را تشکیل می دهند که دارای استحکام زیادی برای پر کردن حفره های دندانی است.
آمالگام حدود 200 سال است که در دندان پزشکی به کار می رود ولی امروزه گاهی اوقات با گمان این موضوع که ممکن است جیوه به کار رفته در آن سمی باشد از آن استفاده کمتری می کنند که البته باید این نکته را ذکر کرد که این موضوع کاملا توسط سازمان بهداشت جهانی رد شده است.
بزرگترین مزیت استفاده از آلگام این است که استحکام و پایداری آن زیاد است و به همین دلیل بیشتر برای پر کردگی های وسیع و یا افرادی که دارای دندان قروچه و سایش شدید دندان می باشند، استفاده می شود. عمر متوسط پرکردگی با آمالگام بین 10 الی 15 سال می باشد، مزیت دیگر آلگام این است که می تواند به خوبی تمامی درزهای ریز بین خود و دیواره دندان را پر کند و به همین دلیل، جلوی نفوذ عوامل پوسیدگی زا و باکتریها را به بخش های عمقی دندان می گیرد.
ایراد اصلی آلگام چیست؟
یکی از ایراداتی که افراد از آلگام استفاده نمی کنند این است که ظاهر و رنگ آن متناسب با سایر دندان ها نمی باشد. هم چنین خاصیت رسانایی آمالگام به عنوان یک آلیاژ فلزی این است که که سرما و گرما را راحت تر منتقل می کند در نتیجه، بیمارانی که حساسیت بیشتری در هنگام مصرف غذاها و نوشیدنی های خیلی سرد یا خیلی گرم دارند کمتر از این روش استفاده می کنند.
البته لازم به ذکر است که در بیشتر موارد این حساسیت با گذر روزها و هفته ها از بین می رود اما برای برخی افراد ادامه دار بوده و ناراحت کننده خواهد بود به خصوص زمانی که غذاهای سرد نظیر بستنی مصرف می شود. همچنین ترمیم با آمالگام نیاز به تراشیدن حجم بیشتری از حفره دندانی برای آماده سازی دارد که در غیر این صورت باعث افزایش شکست درمان با این ماده میشود.
حال به توضیح در مورد کامپوزیت می پردازیم:
همان طور که در بالا ذکر شد کامپوزیت ، خمیری متشکل از مخلوط سرامیک و مواد پلاستیکی می باشد که برای پر کردن حفره های دندانی به کار می رود و رنگی مشابه سایر دندان ها دارد. مزیت اصلی کامپوزیت ها بازسازی زیبایی دندان ها می باشد. دندانپزشک می تواند با ترکیب رنگها، رنگ مناسب دندان بیمار را یافته و به کار ببرد.
برخلاف آمالگام، کامپوزیت مانند چسب به دندان می چسبد و در نتیجه دندانپزشک فقط باید قسمت های پوسیده و به اصطلاح کرم خورده را بردارد و حفره را پر نماید و نیاز به تراشیدن زیاد دندان نیست. کامپوزیت چون از جنس پلاستیک است میزان هدایت حرارت کم تری دارد و برخلاف آمالگام با گرما و سرما تحریک نمی شود.
یکی دیگر از مزایای کامپوزیت این است که اگر یک مشکل در ترمیم کامپوزیت به وجود بیاید دندانپزشک این امکان را دارد که بخواهد آن را ترمیم کرده و یا به کلی عوض کند. دلیل نیز آن است که کامپوزیت جدیدی که به دهان اضافه شده است می تواند یک تماس با دندان و یا پروتز از قبل موجود برقرار کند.
هم چنین لازم به ذکر است که:
یکی از دلایلی که افراد از کامپوزیت استفاده نمی کنند این است که شانس حساسیت دندان درهنگام جویدن، پس از پر کردن با کامپوزیت معمولا از پر کردن با آمالگام بیشتر است. هم چنین به مرور زمان در اثر مصرف غذاها و نوشیدنی های رنگدانه دار مانند چای و قهوه رنگ کامپوزیت تغییر می کند.
احتمال ایجاد ترک های بسیار ریز یا ریزنشت هایی در بین کامپوزیت و دندان در طول زمان زیاد است که می تواند باعث نفوذ باکتری ها و ایجاد پوسیدگی های ثانویه در بخش های عمقی ترش شود و به طور معمول در ترمیم با کامپوزیت رخ می دهد.
در مجموع می توان گفت که هر کدام از این دو روش مزایا و معایب خود را دارند. آمالگام برای پر کردن دندان های عقبی و جهت تحمل فشارهای زیاد موقع جویدن مناسب است، در حالی که کامپوزیت برای دندان های جلویی که مسئله زیبایی درآن ها مهم تر است به کار می رود. لازم به ذکر است که تعویض پرکردگی های سالم آمالگام با کامپوزیت توصیه نمی شود.
ترمیم آمالگام
کودکان یک مجموعه کامل شامل ۱۲ دندان شیری، از زمان تولد در دهان خود دارند. چگونگی دندان در آوردن در هر کودک متفاوت است. این دندان‌ها در زیر لثه ها مخفی هستند و به مرور زمان از دهان خارج می شوند، پس از رویش دندان ها، ممکن است که بر اثر عوامل مختلفی مانند سانحه ، عدم رعایت بهداشت، مصرف برخی غذاها آسیب ببینند و نیاز به ترمیم داشته باشند.
ترمیم کامل دندان‌ها فرایندی است که در طی آن، دندان‌ها در فک های بالا و پایین کودک با استفاده از درمان‌هایی چون روکش و پل دندانی یا بریج ترمیم شوند. ترمیم با آلگام یکی از مورادی که دندانپزشک در این صورت پیشنهاد می دهد چرا که ترمیم با این ماده به راحتی و به سرعت انجام می شود و استحکام و پایداری آن زیاد است.
ترمیم دندان شیری چیست؟
ترمیم دندان های شیری روشی است که در آن از بیماری‌های دندانی در کودکان جلوگیری می شود و گاهی اوقات درمان نیز وجود دارد. ترمیم دندان های شیری کودکان به یکی از روش های زیر انجام می شود:
- عصب‌کشی دندان
- استفاده از روکش نقره‌ای از جنس استیل ضد زنگ
- پرکردگی دندان به رنگ‌های سفید و نقره‌ای
- کشیدن دندان
- فضای نگهدارنده ها
دندانپزشک در صورت وجود هر یک از موارد زیر ترمیم دندان شیری در کودکان را پیشنهاد می دهد:
- از دست دادن دندان به دلیل پوسیدگی و یا آسیب‌های فیزیکی
- دندان شکسته و آسیب‌دیده
- دندان‌های ساییده شده در اثر نوشیدنی‌ها و خوراکی‌های اسیدی و یا در اثر دندان قروچه
- درد فک و یا سردرد و دردهای عضلانی مرتبط با فک
قبل از ترمیم دندان شیری، دندانپزشک با استفاده از اشعه ی ایکس از ناحیه مورد نظر عکس برداری می کند و پس از بی حس کردن ناحیه مورد نظر و پس از بی حس شدن لثه ها، داروی بی حسی اصلی را به کودک تزریق می کند و سپس یکی از روش های درمانی مانند عصب کشی یا کشیدن دندان را پیشنهاد می دهد، ممکن است دندان پزشک استفاده از بیهوشی عمومی را به منظور راحتی بیشتر کودک مطرح کند.
روش انجام ترمیم دندان‌های شیری
عصب کشی
عصب کشی سطحی زمانی انجام می شود که مقدار زیادی پوسیدگی در دندان وجود داشته و دندان ها عفونت کرده باشند. هم چنین عمل عصب کشی زمانی انجام می شود که عفونت در فاصله ی بسیاری کمی با مغز دندان یا عصب قرار دارد. اگر پوسیدگی دندان درمان نشود، ممکن است دندان کودک دچار عفونت شدید شود و دندان پزشک ناچار باشد که آن را بکشد. در عصب کشی از یک مته ی مخصوص برای تراشیدن بخش پوسیده و بخش بالای عصب استفاده می شود و سپس مغز دندان ضد عفونی شده و یک داروی مخصوص برای جلوگیری از خون ریزی فضای باز دندان در درون آن ریخته می شود.
بسته به مقدار عفونت، قسمتی از عصب و یا کل آن برداشته میشود. احتمالاً یک روکش از جنس استیل ضد زنگ بر روی قسمت باقی مانده‌ی دندان قرار داده خواهد شد و این روکش در همان نوبت عصب کشی بر روی دندان نصب می شود.
پرکردگی های نقره‌ای و سفید
منطقه ی خالی دندان که برای جدا کردن بخش پوسیده از آن خارج شده است، با استفاده از مواد مخصوصی پر می شود. دندانی که پر می شود معمولاً به پوسیدگی عمیق مبتلا نیست. برای پر کردن دندان ابتدا از یک وسیله مخصوص برای خالی کردن بخش پوسیده‌ی دندان استفاده می شود. سپس پوسیدگی برداشته شده و دندان تمیز می شود. پس از آن می‌توان از مواد نقره‌ای به نام “آمالگام” و مواد سفید به نام “کامپوزیت” برای پر کردن دندان استفاده نمود.
کشیدن دندان
ممکن است کودک به دلایل مختلفی نیازمند کشیدن یک دندان باشد در صورت عفونت شدید و پوسیدگی زیاد دندان و هم چنین به دلیل وجود مشکلاتی مانند مانند شلوغ و نامرتب بودن دندان‌ها و یا فضای کم برای ارتودنسی دندان ، لازم باشد که دندان ها کشیده شوند. کشیدن دندان معمولاً در حدود 20 دقیقه زمان می‌برد و لازم است که بعد از کشیدن دندان ها یک سری دستورالعمل رعایت شود. این دستورالعمل ها شامل موارد زیر است:
- در صورتی که کودک شما احساس ناراحتی و درد می کند می‌تواند به او تایلنول و موترین بدهید.
- ممکن است آب دهان کودک شما از دهان او بیرون ریخته و یا لب و دهان او احساس “بزرگی و چاقی” داشته باشند لازم است که ذکر شود این موارد به علت اثر داروی بی حس کننده بوده و کاملاً طبیعی هستند و پس از چند ساعت از بین خواهند رفت.
- تا 3 ساعت پس از انجام درمان تنها غذاهای سرد و نرم به کودک خود بدهید چراکه به علت اثر داروی بی حسی ممکن است او سطح داخلی دهان و لب های خود را گاز بگیرد.
- کودک شما می‌تواند بلافاصله پس از درمان به فعالیت‌های عادی خود ادامه دهد مگر اینکه از بیهوشی عمومی و یا داروهای بی حسی سنگین استفاده شده باشد.
- در صورتی که برای درمان کودک شما از روکش استیل استفاده شد، باید از مصرف شکلات و خوراکی های چسبناک تا زمان افتادن طبیعی روکش که سنین 10 تا 12 سالگی است پرهیز کنید.
فضا نگهدارنده‌ها
اگر یکی از دندان های شیری زودتر از موعد مقرر بیفتد و یا یک دندان به کلی رشد نکند، از یک فضای نگهدارنده برای نگه داشتن جای آن دندان برای دندان اصلی استفاده می شود. در صورت حفظ نشدن این فضا ممکن است یکی از دندان های مجاور به جای خالی حرکت کرده و از رشد دندان اصلی به کلی جلوگیری کند.
همچنین بدون استفاده از فضا نگه دارنده، ممکن است دندان‌ها نا مرتب شوند که درمان آن نیز بسیار دشوار خواهد بود. فضا نگهدارنده ها از جنس استیل ضد زنگ ساخته شده و شکلی همانند دو حلقه ی چسبیده به هم دارند و این نگهدارنده ها به طور موقتی در دهان کار گذاشته شده و با رشد دندان و یا شل شدن دندان‌های کناری آن، برداشته می شوند.
ترمیم دندان در بارداری
ابتدا لازم است که گفته شود بهترین زمان برای کارهای دندان پزشکی برای مادر باردار موکول کردن آن ها به بعد از زایمان است. اما گاهی اوقات لازم است که کارهای اورژانسی مثل درمان ریشه‌ی دندان یا کشیدن دندان در صورتی که مادر متحمل درد زیادی است در دوران بارداری انجام شوند و برای انجام چنین کارهایی در دوران بارداری، سه‌ماهه‌ی دوم بهترین زمان است. چرا که معمولا در سه ماهه سوم خیلی سخت است که به مدت طولانی روی تخت دراز بکشید.
ترمیم و پر کردن دندان معمولا با درد همراه است بنابراین باید با بی حسی این عمل انجام شود. حال این سوال پیش می آیاد که آیا بی حسی برای زنان باردار خطرناک است؟ پزشکان معمولا از داروی بی حسی لیدوکائین برای پر کردن دندان در دوران بارداری زنان استفاده می کنند. بسیاری از مادران فکر می کنند هرگونه درد و پوسیدگی دندان را دراین دوران تحمل کنند این تصور کاملا اشتباه است زیرا ممکن است دندان پوسیده عفونت کند و عفونت از رگ ها خونی به جنین منتقل شود
رسیدگی به دندان‌های خراب و پوسیده شده قبل از بارداری ، مانند پر کردن حفره‌های دندانی و روکش کردن، برای کاهش شانس عفونت در طول بارداری لازم است. یکی دیگر از نگرانی‌های مرتبط به بارداری مربوط به داروها و مواد شیمیایی مورد استفاده در طول درمان است.
بی‌حسی دندان در بارداری
داروهای بی‌حسی که دندانپزشکان برای زنان باردار استفاده می‌کنند کاملاً بی‌خطر هستند با این حال، دوز داروی مورد استفاده برای زنان باردار در کمترین حد ممکن است.
خطر فلیپرسی
داروهای بی‌حسی حاوی فلیپرسین نباید در دوران بارداری مورد استفاده قرار بگیرند زیرا این ماده‌ی شیمیایی عروق را تنگ می کند. تنگی عروق مادر می تواند خون رسانی به جفت را مختل کرده و در مواردی موجب سقط جنین شود.
لیدوکائین
لیدوکائین رایج ترین داروی مورد استفاده در دندان پزشکی است که بعد از مصرف امکان دارد از جفت عبور کرده و به جنین برسد. به همین علت در صورتی که درمان دندان پزشکی اورژانسی پیش بیاید، میزان استفاده از داروی بی حسی باید در کمترین حالت ممکن باشد و البته همچنان بتواند بی حسی ایجاد کند. در صورتی که احساس درد کردید، آن وقت باید دوز دارو را کمی افزایش داد.
آنتی‌بیوتیک‌ها
برای جلوگیری از عفونت دندان‌ها معمولاً از آنتی بیوتیک استفاده می شود. می‌توان از آنتی بیوتیک هایی مانند پنیسیلین، آموکسی‌سیلین و کلیندامایسین، که در دسته‌ی B و ایمن برای بارداری هستند، در دوران بارداری با تجویز پزشک استفاده کرد. اشعه ایکس در بارداری و تصویربرداری با پرتو ایکس که معمولاً در معاینه‌های دندانی مورد استفاده قرار می گیرد، به طور معمول به بعد از زایمان موکول می شود.
استفاده از پرتو ایکس در بسیاری از موارد، به ویژه موارد اورژانسی، لازم است. بر اساس اطلاعات انجمن رادیولوژی آمریکا، سیگنال‌های تشخیصی پرتو ایکس اصلاً قدرت کافی برای ایجاد اثرات جانبی در جنین در حال رشد ندارند. پس در دوران بارداری، با استفاده از محافظ مناسب می‌توان از پرتو ایکس به طور ایمن استفاده کرد.
کشیدن دندان همیشه آخر گزینه برای دندان پزشکان است و آنها سعی می‌کنند تا جایی که ممکن است دندان را حفظ کنند. اما در شرایطی که دندان شما به شدت پوسیده باشد، بهداشت دهان را به خطر می‌اندازد و باید دندان را خارج کرد.
در هر زمانی در دوره‌ی بارداری می توانید دندان بکشید اما معمولاً دندان پزشک به شما توصیه میکند این کار را به سه ماهه‌ی دوم موکول کنید. به این ترتیب، در سه ماهه‌ی اول که جنین در حال رشد است در معرض پرتو ایکس قرار نمی گیرید و در سه ماهه‌ی سوم هم نیاز نیست به مدت طولانی روی تخت دراز بکشید. پس بهترین زمان برای کشیدن دندان در بارداری، سه ماهه‌ی دوم است.
بهترین روش ترمیم دندان
همان طور که ذکر شد ترمیم دندان روش های متفاوتی دارد. ترمیم با آمالگام یا کامپوزیت هر کدام مزیت و معایب خود را دارد و این موضوع که استفاده از کدام یک بهتر است بستگی به نظر خود بیمار و صلاحدید پزشک معالج دارد.
آمالگام
در ترمیم با آمالگام می توان گفت که در آمالگام جیوه وجود دارد ولی این جیوه در ترکیب با سایر مواد است و مسمومیت یا مشکلی ایجاد نمی‌کند و تا کنون هیچ یافته ای در مورد خطر داشتن ترمیم‌های آمالگام وجود ندارد.
آمالگام مزایای زیادی به عنوان یک ماده ترمیمی دارد که دو تا از مهمترین این مزایا عبارتند از: استحکام خوبی در برابر فشارهای حاصل از جویدن دارد، باکتریها در مجاورت آمالگام نمیتوانند به خوبی رشد کنند.
آمالگام در مناطقی از دهان که فشار جویدن زیاد است و زیبایی اهمیت کمتری دارد استفاده می شود و نیز در افرادی که به دلایلی حساسیت زیادی به پوسیدگی دارند استفاده نمی شود. مراحل انجام ترمیم آمالگام شامل ایجاد بی حسی موضعی در محل، برداشت پوسیدگی و ایجاد فرم مناسب حفره (ترمیم آمالگام بر خلاف کامپوزیت نیاز به تراش با زوایا و ابعاد خاصی دارد که حتما باید انجام شود)، قرار دادن آمالگام در حفره و شکل دهی، تنظیم ارتفاع پرکردگی با دندان مقابل و پالیش می باشد.
ترمیم کامپوزیت
در ترمیم با کامپوزیت می توان گفت که کامپوزیت نوعی ماده ترمیمی هم رنگ دندان است که در دهه های اخیر وارد دندان پزشکی شده و به سبب رنگ مناسب آن روز به روز بیشتر مورد توجه مراجعین دندانپزشکی قرار می گیرد.
مهمترین مزیت کامپوزیت همانطور که ذکر شد زیبایی آن است. مهمترین اشکالات کامپوزیت شامل موارد زیر است: خاصیت ضد پوسیدگی ندارد، در دراز مدت ثبات رنگ مناسبی ندارد (به مرور زیبایی اش را از دست می دهد)، نسبت به سایر مواد ترمیمی به سایش حساس تر است و نیز تکنیک کار با آن بسیار دقیق و حساس است و باید کاملا مطابق دستور و زمانبندی تعریف شده انجام شود، همچنین هنگام ترمیم کامپوزیت محیط باید عاری از هرگونه رطوبت و بزاق باشد.
هزینه ترمیم دندان
وقتی شما به دندانپزشک یا کلینیک دندان پزشکی مراجعه می کنید احتمالا به این فکر می کنید که هزینه ترمیم دندان من چقدر خواهد بود . خب این یک مسئله بسیار طبیعی می باشد و حق هر بیمار که بخواهد از هزینه های درمان خود اطلاع کافی به دست آورد. مواردی مانند مسیر رفت و آمد تا کلینیک دندان پزشکی ، میزان تخصص دندانپزشک متخصص، ابزاری که مورد استفاده قرار می گیرد تا دندان های شما را ترمیم کند ، موادی که برای ترمیم دندان از آنها استفاده می کند، همه و همه دست به دست هم می دهند تا هزینه ترمیم دندان و درمان شما مشخص شود.